سخن بلاگ

زندگی نامه آیت الله شهید سیدمصطفی خمینی(ره)

شهید سیدمصطفی خمینی در رجب سال 1349 هجری قمری، در شهر مقدس قم به دنیا آمد، تحصیلات مقدماتی را در قم گذراند و توانست در سطوح عالی دروس حوزه از محضر آیات بزرگ قم در آن زمان بهره برد؛ بزرگانی چون: مرحوم آیت الله العظمی بروجردی؛ مرحوم آقا سید ابوالحسن رفیعی قزوینی، و علامه طباطبایی و حضرت امام خمینی (ره).

در بیست و هشت سالگی به درجه اجتهاد نایل آمد و پس از نیل به این مقام، گستره تحقیقات خود را به تفسیر و کلام و فلسفه و عرفان کشاند.

اهتمام و عشق او به علوم رایج و دینی، بدان پایه بود که می توان وی را ـ ورای نسبتش با امام و رویدادهای سیاسی ـ اجتماعی که مربوط به نهضت اسلامی می شود، مورد کاوشهای علمی قرار داد، و به طرح دیدگاههایش در خصوص مسائل فقهی، تفسیری و کلامی پرداخت.

شهید مصطفی خمینی، سیاستمداری آگاه و فقیهی روشن بین بود و به حتم از استوانه های استوار انقلاب تا زمان شهادتش به شمار می رفت. همین ویژگیها و خصایل برجسته بود که وی را امید آینده اسلام می کرد. نام وآثارش، همیشه در فرهنگ غنی اسلام، پرآوازه خواهد بود.( اشارات، شماره 8)

سیره عملی

در 15 سالگی بنا به گزینش خود و ارشاد پدر به تحصیل دانش های حوزوی پرداخت. با تلاش و پشت کار و استعداد ذاتی که داشت در کم ترین زمان ممکن دانش های مقدماتی را فرا گرفت.

ایشان درطی دو سال و چند ماه کتاب های: سیوطی معالم حاشیه ملاعبداللّه شمبه مجموع مطوّل و بخشی از شرح لمعه را با درس خصوصی به پایان رسانید.

سطح عالی را از حوزه درس اساتید برجسته حوزه علمیه قم حضرات آیات: مرتضی حائری شهید صدوقی سلطانی محمد جواد اصفهانی و… آموخت. در 22 سالگی دوره تخصصی اصول و فقه (خارج) را آغاز کرد. فقه را از محضر مراجع عصر آیات عظام: حجت بروجردی محقق داماد. و اصول را از حوزه درس حضرت امام بهره برد. پس از رحلت آیت اللّه بروجردی در حوزه درس فقه پدر شرکت جست و پس از چندی به مقام بلند اجتهاد دست یافت.

در کنار فراگیری دانش فقه و اصول دانش های دیگر را نیز فرا می گرفت. فلسفه و حکمت را از بزرگان فن: فکور یزدی والد محقق علامه طباطبائی سید ابوالحسن رفیعی قزوینی استفاده برد.

در راه کسب دانش به درس های رایج حوزه بسنده نکرد. در آثار علمی غیر درسی با ژرف نگری تمام به مطالعه و مباحثه می پرداخت. کم تر کتاب علمی در رشته ای از دانش های حوزوی یافت می شد که آن را مطالعه یا مباحثه نکرده باشد.

سیره اخلاقی

شهید مصطفی خمینی در برخوردهای اجتماعی و مسایل سیاسی بسیار عمیق قاطع و دقیق بود، و در موارد اصولی و ارزشی تقید وافری داشت و به هیچ وجه مماشات، تساهل و تسامح را روا نمی داشت. او مصداق آیه شریفه: «اشداء علی الکفار رحماء بینهم » بود; نسبت به علاقه مندان و حامیان نهضت اسلامی و حضرت امام صمیمیت، عطوفت و رافت توام با فروتنی از خود بروز می داد.

یکی از طلبه های قم می گوید: در اولین برخورد با ایشان هنگامی که به عنوان طلبه ای مبارز از کرمان وارد قم شدم، حاج سید مصطفی بدون صحبت با نگاه نافذ و چهره متبسم خود نشان داد که قدردان و مشوق یک فرزند مبارز است. دستم را به گرمی فشرد و از همان لحظه اول که این شیوه برخورد را دیدم با آنکه هنوز امام را مشاهده نکرده بودم، توانستم به عظمت و اصالت خانواده ای، پی ببرم که چنین فرزندانی را پرورش داده است. » ولی همین بزرگوار که با دوستان چنین رئوفانه و محبت آمیز رفتار می کرد، در برابر اشخاص مرتبط با هیات حاکمه ایران و مخالفان قیام اسلامی و کسانی که نسبت به مسایل ارزشی و بنیادی اسلام متعهد و مقید نبودند، به شدت واکنش منفی و نفرت آلود نشان می داد و حاضر نبود حتی یک لحظه با آنان نشست و برخاست و معاشرت داشته باشد.

مبارزات سیاسی

سیزدهم آبان 1343 و همزمان با تبعید امام خمینی(ره) به ترکیه، رژیم طاغوت فرزند ارشد امام خمینی را دستگیر و روانه زندان قزل قلعه در تهران نمود.

فشار اعتراضات گسترده مردم شهر قم و سایر شهرهای ایران باعث شد رژیم پهلوی ناگزیر، تصمیم به آزادی سید مصطفی خمینی بگیرند و ایشان را پس از 57 روز حبس، در هشتم دی ماه سال 1343 آزاد کنند. (با این شرط که بدون سر و صدا راهی قم شوند.)

اما استقبال گسترده ای که مردم از آزادی ایشان انجام دادند و نیز مشایعت ایشان تا منزل شان، باعث شد خشم سران رژیم به جایی بینجامد که بار دیگر و تنها پس از پنج روز از آزادی ایشان، سید مصطفی خمینی را دستگیر نموده و این بار به ترکیه تبعید نمایند. (دیدار آشنا، دی 1388)

حدود ساعت 11/45 صبح، روز سیزدهم دی­ماه 1343؛ رییس ساواک قم همراه با عده­ای از مأموران خود که همگی لباس شخصی بر تن داشتند، به خانه حضرت امام(ره) یورش بردند و حاج سید مصطفی را دستگیر و بی­درنگ روانه تهران کردند. یورش ناگهانی و وحشیانه ساواکی­ها به بیت شریف امام برای دستگیری حاج سید مصطفی سبب ترس و وحشت همسر وی شد و همین امر منجر به کسالت ممتد ایشان گردید و ضایعاتی به بار آورد که بهبودی نداشت. آیةالله سید مصطفی خمینی(ره) را پس از اعزام به تهران به باشگاه نخست­ وزیری منتقل کردند و ساعت 5/30 بامداد چهاردهم دی­ ماه 1343 با هواپیما به استانبول اعزام نمودند و از آن­جا نیز با هواپیمای دیگری به اقامت­گاه امام خمینی(ره) در شهر بورسا (ترکیه) تبعید کردند؛ تبعیدی که هیچ­گاه بازگشتی نداشت.(نامه جامعه، شماره52)

راز شهادت

سید مصطفی در ۱ آبان ۱۳۵۶ ش در نجف اشرف و به طور ناگهانی و مرموزانه ای درگذشت در حالی که 47 سال بیشتر از عمر شریفش نگذشته بود و سابقه هیچ بیماری نداشت . آیت الله خویی بر او نماز خواند و پیکر مطهرش در حرم امیرالمومنین(ع) به خاک سپرده شد. پزشکان علت وفات او را مسمومیت دانستند و برای روشن شدن امر پیشنهاد کالبد شکافی دادند که امام خمینی(ره) با آن مخالفت کرد. ساواک و دولت عراق علت مرگ او را بروز سکتۀ قلبی اعلام کردند. با این حال گفته شد حکومت پهلوی و ساواک در مرگ او نقش داشته‌اند.

مرگ سید مصطفی به تشدید مبارزه با حکومت پهلوی، تحکیم رهبری امام خمینی(ره) و ایجاد وحدت و یکپارچگی در میان نیروهای مخالف حکومت پهلوی انجامید.

یادداشت تاریخ شهادت آقا مصطفی خمینی(ره): إنّا لله و إنّا إلیه راجعُون در روز یکشنبه نهم شهر ذی العقدة الحرام 1397 مصطفی خمینی، نور بصرم و مُهجَه قلبم، دار فانی را وداع کرد و به جوار رحمت حق تعالی رهسپار شد « أللّهُمَّ ارْحَمْهُ وَاغفِرلَهُ وَاسْکنْهُ الجَنَّة بِحَقِّ أولیائک الطّاهرین علیهم الصلوة والسلام».

شهید حاج سید مصطفی خمینی(ره) از سال 1341 همراه امام(ره) به مبارزه با رژیم پرداخت و در پیشبرد نهضت اسلامی نقش به سزایی ایفا کرد و همواره مشاوری برجسته و متعهد برای حضرت امام(ره) بود. حضرت امام(ره) رحلت ایشان را از الطاف خفیة الهی خواندند و فرمودند: «مصطفی امید آینده اسلام و ایران بود».

بازتاب خبر ارتحال ایشان ابعاد بسیار گسترده ای به خود گرفت و در حرکت توفندة مردم انقلابی مؤثر بود. (نامه جامعه - بهمن و اسفند ماه 1392، شماره 108)

از نگاه دیگران

امام (ره) فرمود: «من امید داشتم که این مرحوم (حاج آقا مصطفی) شخص خدمت گزار و سودمندی برای اسلام و مسلمین باشد، ولی «لا رادَّ لَقضائِهِ وَ اِنَّ اللّهَ لَغَنیٌ عَنِ العالمین».

امامŠ بسیار به ایشان اعتماد و اعتقاد داشت و در سال 1345 فرمود: «او در سنی که هست، از زمانی که من به سن او بودم، بهتر است.»

اما این فقط اعتقاد پدرش نبود. خیلی از علماء به آینده سید مصطفی امیدوار بودند. از جمله آیت الله بهاءالدینیŠ(ره) که درباره ایشان فرمود: «آیت اللّه حاج آقا مصطفی خمینی دانش های عقلی و نقلی و سیاست اسلامی و دینی را در جوانی یاد گرفته و به جایی رسیده بود که از نخبگان زمان ما، بلکه عصرها و زمان ها، بود. درست گفتار و نیک سیرت بود. با کمال زیرکی و هوشیاری به نفوس آگاهی داشت. در انقلاب اسلامی و حوادث آن نقش بسیار ارزنده ای داشت».(دیدار آشنا، شماره 121)

در سایه خاطرات

«مراد از نورِ چشمی که در صدر ورقه نوشته ام، فرزند بزرگم، آقا مصطفی خمینی است و اوصیه بتقوی الله و اطاعة امره و ارجو منه الدعاء فی الحیوة و الوفاة». روح الله الموسوی الخمینی

وقتی امام، کتاب تحریرالوسیله را می نوشت، مسائل آن را با او بحث می کرد. حاج آقا مصطفی می گفت: در آن موقع، گاهی سر بحث، قیل و قال ما به حدی بالا می گرفت که ساواکی ها می آمدند و می گفتند: آقا! دعوا نکنید؛ پدر و پسر که با هم دعوا نمی کنند! بعد از آن که بحث ما تمام می شد و با هم می نشستیم و چای می خوردیم، می گفتند این چه دعوایی است که بعد از آن، با هم می نشینند و چای می خورند؟

در زندان قزل قلعه، کاغذ کم می دادند. من یک مقداری به او دادم و پرسیدم: شما این جا چه چیزی می نویسید؟ او گفت: دارم حساب می کنم - چون آن موقع، مسئله فضاپیماها پیش آمده بود و به کره ماه می رفتند - که اوقات نماز و شکل قبله را در این جور مسافرت ها چه باید کرد؟ (سجاد راعی گلوجه، زندگی نامه و مبارزات آیة الله سید مصطفی خمینی، انتشارات عروج، 1384، به نقل از پرسمان، شماره 50)

منبع: حوزه نت

مطالب مرتبط: امام خمینی (ره) ، سید مصطفی ، علما و بزرگان