سخن بلاگ

تغییر مرجع تقلید

پرسش ۶۶ . ابتدا مجتهدى را براى تقلید انتخاب کردم و بعد بدون تحقیق، از ایشان عدول نمودم، آیا تقلید من درست است؟ به طور کلى آیا تغییر مرجع تقلید اشکال دارد؟

آیات عظام امام، بهجت، سیستانى و فاضل: اگر مجتهد دوم اعلم یا مساوى با ایشان باشد، تقلید شما صحیح است.

آیه اللّه  تبریزى: اگر مجتهد دوم اعلم باشد و یا احتمال اعلمیت در او داده شود، تقلید شما صحیح است.[۲]

آیات عظام خامنه اى، صافى، مکارم، نورى و وحید: اگر مجتهد دوم اعلم باشد، تقلید شما صحیح است.[۳]

تبصره. بر اساس نظر برخى از مراجع (بهجت و سیستانى)، رجوع به مساوى در غیر موارد علم اجمالى به مخالفت قطعى جایز است.

پرسش ۶۷ . کسى که ابتدا بدون تحقیق از یک مجتهد تقلید کرده، آیا اکنون مى تواند به مرجع دیگرى مراجعه کند؟

همه مراجع: اگر شرایط مرجعیت را نداشته، باید به مجتهد داراى آن شرایط، رجوع کند.[۴]

• [۱]. امام، تحریرالوسیله، ج ۱، م ۴؛ بهجت، توضیح المسائل، م ۶؛ فاضل، توضیح المسائل، م ۱۱؛ سیستانى، تعلیقات على العروة، م ۱۱ و ۱۳٫
• [۲]. استفتائات، س ۶۱٫
• [۳]. خامنه اى، اجوبه الاستفتائات، س ۴۵؛ صافى، جامع الاحکام، ج ۱، س ۱۴؛ مکارم، استفتائات، ج ۲، س ۱۴؛ نورى، تعلیقات على العروة، م ۱۱؛ وحید، توضیح المسائل، م ۴٫
• [۴]. العروة الوثقى، ج ۱، م ۳۷٫-(احکام تقلیدوبلوغ،ص۷۳)

پرسش: اگر شخصی علاقه به تغییر مرجعش داشته باشد ، آیا با پرسیدن از دو عالم عادل میتواند مرجعش را تغییر دهد ؟

پاسخ:  بطور کلی عدول از مجتهد زنده به مجتهد زنده دیگر بنابر احتیاط واجب جایز نیست مگر اینکه مجتهد دوم اعلم یا محتمل الاعلمیه باشد.

منبع: استفتاء سایت هدانا از دفتر مقام معظم رهبری.

عدول از مجتهدی به مجتهد دیگر

س ۲۹: تا به حال در بقا بر تقلید از میّت، به اجازه مجتهد غیر اعلم عمل می‏کردیم. اگر اجازه مجتهد اعلم شرط بقا بر تقلید از میّت است، آیا عدول به اعلم و طلب اجازه او برای بقا بر میّت بر ما واجب است؟

ج: اگر فتواى غیر اعلم موافق با فتواى اعلم در این مسأله باشد، عمل به فتواى غیر اعلم اشکال ندارد و نیازى به عدول به اعلم نیست.

س ۳۰: آیا در عدول از یکی از فتاوای امام خمینی(قدّس‏ سرّه) واجب است به فتوای مجتهدی که از او برای بقا بر تقلید میّت اجازه گرفته‏ام، رجوع کنم یا آنکه به فتوای سایر مجتهدین هم می‏شود عمل کرد؟

ج: احتیاط در رجوع به فتاواى همان مجتهد است، مگر آنکه مجتهد زنده دیگر اعلم از آن مجتهد و فتواى او در مسأله مورد عدول مخالف فتواى مجتهد اول باشد، که احتیاط واجب در این صورت، رجوع به مجتهد اعلم است.

س ۳۱: آیا تغییر مرجع تقلید جایز است؟

ج) عدول از مجتهد زنده به مجتهد زنده دیگر بنا بر احتیاط واجب جایز نیست مگر این که اعلم یا محتمل الاعلمیه باشد.

س ۳۲: جوانی هستم ملتزم به احکام شرعی، در گذشته قبل از رسیدن به سن تکلیف مقلد حضرت امام (ره) بودم، ولی این تقلید مبتنی بر بیّنه شرعی نبود بلکه بر این اساس بود که تقلید از امام سبب برائت ذمّه می‏گردد. بعد از مدّتی به مرجع دیگری عدول کردم، در حالی که این عدول هم صحیح نبود و بعد از درگذشت آن مرجع، به جنابعالی عدول کردم. لطفاً حکم تقلیدم از آن مرجع و حکم اعمالم در آن مدت و تکلیف فعلی‏ام را بیان فرمایید.

ج: آن دسته از اعمال شما که بر اساس فتواى امام(قدّس‏ سرّه)، چه در حال حیات با برکت وى و چه بعد از رحلت ایشان، بنا بر بقا‏ بر تقلید از امام(قدّس سرّه) انجام گرفته، محکوم به صحّت‏ است. ولى اعمالى که به تقلید غیر منطبق با موازین شرعى از مرجع دیگرى انجام یافته، اگر منطبق با فتواى کسى که هم اکنون باید از او تقلید کنید، باشد، محکوم به صحّت‏ و موجب برائت ذمّه است، والّا قضاى آنها بر شما واجب است. در حال حاضر شما بین بقا‏ بر تقلید از امام راحل طاب ثراه و بین عدول به کسى که بر اساس موازین شرعى او را شایسته تقلید مى‏دانید، مخیّر هستید.

عدول از مجتهدی به مجتهد دیگر

س: مى‌‌خواستم بدانم که اگر شخصى بخواهد مرجع تقلید خود را به خاطر برخى ملاحظات عوض کند، آیا باید اجازه مرجع تقلید را داشته باشد یا نه؟

ج) هر شخصى که از مرجعى تقلید مى‌‌کند، در تغییر مرجع خود و احکام آن نیز باید از نظر همان مرجع تبعیت نماید.

منبع: سایت هدانا برگرفته از استفتائات آیت الله العظمی خامنه ای.

پرسش: اگر بعد از انتخاب مرجع تصمیم به تغییر مرجع اعلم تر یا مساوی دیگری گرفته شود چه حکمی دارد ؟ آیا جایز است ؟

پرسش: آیا می توان مرجع را بعد از سن تکلیف عوض کرد؟ اگر امکان دارد در چه صورت؟

رجوع به مرجع زنده دیگر

پرسش :نحوه تغییر مرجع از یک مرجع تقلید زنده به مرجع تقلید زنده دیگر چگونه است؟

پاسخ :در صورتی که اعلم بودن مرجع دوم ثابت شود باید مطابق فتوای او عمل کند.

حکم تغییر مرجع تقلید [تغییر مرجع ]

پرسش : تغییر تقلید از مجتهدی به مجتهد دیگر چه حکمی دارد؟

پاسخ : تغییر تقلید از مجتهدى به مجتهد دیگر ( یعنی: عدول)، جایز نیست بنابر احتیاط واجب، مگر آن‏که مجتهد دوم اعلم باشد و اگر بدون تحقیق عدول کرده باید بازگردد.

عدم کفایت احتمال اعلمیت در عدول [تغییر مرجع ]

پرسش : اگر مقلّد زید باشیم، ولى احتمال اعلمیّت بکر را بدهیم، آیا مى‌توانیم به بکر عدول کنیم؟

پاسخ : صرف احتمال اعلمیّت، مجوّز عدول نمى‌گردد.

وظیفه مکلف بعد از تغییر مرجع تقلید خود [تغییر مرجع ]

پرسش : اگر کسی مرجع تقلید خود را عوض کند در این صورت تکلیف مکلف نسبت به اعمال سابق چیست؟

پاسخ : اگر تقلید خود را از مجتهدى به مجتهد دیگر تغییر دهد، اعاده اعمال سابق لازم نیست ولی باید از این به بعد مطابق فتواى مجتهد جدیدی که انتخاب کرده عمل کند.

تغییر مرجع تقلید به جهت فتوایی که اعمال قبلی صحیح شود [تغییر مرجع ]

پرسش : اگر بر انسان طبق فتواى مرجع قبلى خود، احکامى از قبیل خمس و غیره واجب و یا بعضى از اعمالش باطل و یا مشکوک به نظر برسد، ولى طبق فتواى مرجع فعلى اعمالش صحیح و یا خمس و غیره واجب نباشد، لطفاً مرقوم فرمایید آیا مى تواند طبق فتواى مرجع بعدى خود عمل و در نتیجه اعمالش صحیح و خمس و امثال آن را پرداخت ننماید؟

پاسخ : تغییر مرجع تقلید به جهت فتوایی که اعمال قبلی صحیح شود خالى از اشکال نیست.

عدول به حیّ حتی در مواردی که خلاف نظر میت است [تغییر مرجع ]

پرسش : آیا آنچه که مشمول مسئله بقاء بر میت نیست و اگر خلاف نظر میت هم باشد باید از حیّ تقلید شود فقط اصل مسئله بقاء است یا مسائلی که نتیجتاً در بقاء یا عدم بقاء تاثیر دارد هم همین طور است؟ مثلا حیِّ و میت در جواز رجوع به فالاعلم در احتیاطات اعلم اختلاف دارند و میت قائل به جواز و اعلم است و حیّ قائل له عدم جواز و فالاعلم

پاسخ : در مسائلی که به فتوای میت عمل کرده باقی می ماند؛ در باقی مسائل هرچه باشد از حیّ تقلید می کند.

بازگشتن به تقلید از مرجع تقلید فوت شده بعد از عدول به زنده [تغییر مرجع ]

پرسش : شخصى پس از فوت مرجع تقلیدش از مجتهدى تقلید نموده، ولى قبل از عمل به فتواى آن مجتهد مجدداً از مرجع قبلى که فوت نموده تقلید کرده است، آیا عدول با توصیف فوق الذکر جایز مى باشد؟ با در نظر گرفتن این که در بعضى از مسائل از جمله در مسائل تقلید، مقلّد همین مجتهد زنده مى باشد.

پاسخ : چنانچه مجتهد زنده اعلم بوده، عدولش صحیح و بازگشت از آن جایز نیست و اگر میّت اعلم بوده، می تواند در مسائلی که عمل کرده باقی بماند و تقلیدش از مجتهد زنده در موارد علم اجمالى یا تفصیلى به اختلاف جایز نبوده است.

منبع: سایت هدانا برگرفته از استفتائات آیت الله العظمی مکارم شیرازی .

پاسخگویی به سوالات شرعی در سایت هدانا

  مراجع تقلید زنده و در قید حیات