سخن بلاگ

بسم الله الرّحمن الرّحیم

اعمال ماه ذى الحجه

*اعمال مشترک دهه اول:

۱- خواندن دو رکعت نماز در ۱۰ شب اول ماه، بدین صورت که بعد از حمد و قل هوالله این دعا خوانده شود:

وَ واعَدْنا مُوسى ثَلاثینَ لَیْلَهً، وَ أَتْمَمْناها بَعَشْر، فَتَمَّ میقاتُ رَبِّهِ أَرْبَعینَ لَیْلَهً،وَ قالَ مُوسى لاَِخیهِ هارُونَ اخْلُفْنى فى قَوْمى، وَ أَصْلِـحْ وَلا تَتَّبِعْ سَبیـلَ الْمُفْسِـدینَ.

و ما با موسى سى شب وعده گذاشتیم سپس آن را با ده شب دیگر تکمیل نمودیم به این ترتیب میعاد پروردگارش(با او) چهل شب تمام شد و موسى به برادرش هارون گفت: جانشین من در میان قومم باش و (آنها را) اصلاح کن و از روش مفسدان پیروى منما.

انجام این عمل باعث خواهد شد انشاءالله در ثواب حاجیان و اعمال حجّ آن‌ها شریک شویم. (اقبال، صفحه ۳۱۷)

***

۲- روزه گرفتن در نُه روز اوّل. در روایتى از امام موسى کاظم علیه السلام نقل شده است که هر کس نُه روز اوّل ذى‌الحجّه را روزه بدارد، خداوند ثواب روزه تمام عمر را براى او مى‌نویسد.(زاد المعاد، صفحه ۲۴۰)

***

۳ـ ابوحمزه ثمالى از امام صادق علیه السلام نقل کرده است که آن حضرت، از روز اوّل تا عصر روز عرفه، پس از نماز صبح و قبل از نماز مغرب این دعا را مى‌خواندند:

اَللّـهُمَّ هذِهِ الاَْیّامُ الَّتى فَضَّلْتَها عَلَى الاَْیّامِ وَشَرَّفْتَها، وَ قَدْ بَلَّغْتَنیها بِمَنِّکَ وَرَحْمَتِکَ،

خدایا این روزهایى است که برترى و شرافتش دادى بر سایر روزها و به لطف و رحمتت مرا بدانها رساندى

فَاَنْزِلْ عَلَیْنا مِنْ بَرَکاتِکَ، وَاَوْسِعْ عَلَیْنا فیها مِنْ نَعْمآئِکَ،

پس برکات خودت را بر ما فرو بار و از نعمتهاى خود در این روزها بر ما وسعت ده

اَللّـهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ اَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد، وَاَنْ تَهْدِیَنا فیها لِسَبیلِ الْهُدى،

خدایا من از تو خواهم که درود فرستى بر محمّد و آل محمّد و نیز خواهم که ما را دراین روزها به راه هدایت

وَالْعَفافِ وَالْغِنى، وَالْعَمَلِ فیها بِما تُحِبُّ وَتَرْضى،

و پاکدامنى و بى نیازى راهنمایى فرمایى و موفقمان دارى به انجام آنچه دوست دارى و موجب خشنودى تواست

اَللّهُمَّ ِانّى اَسْئَلُکَ یا مَوْضِعَ کُلِّ شَکْوى، وَ یا سامِعَ کُلِّ نَجْوى، وَ یا شاهِدَ کُلِّ مَلاَ،

خدایا از تو خواهم اى جایگاه هر شکایت و اى شنواى هر سخن سِرّى و راز و اى حاضر در هر جمع

وَ یا عالِمَ کُلِّ خَفِیَّه، اَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد، وَ اَنْ تَکْشِفَ عَنّا فیهَا الْبَلاءَ،

و اى داناى هر نهان که درود فرستى بر محمّد و آل محمّد و رفع فرمایی در این روزها از ما بلا و گرفتارى را

وَ تَسْتَجیبَ لَنا فیهَا الدُّعآءَ، وَ تُقَوِّیَنا فیها وَ تُعینَنا،

و مستجاب گردانى در آنها دعاى ما را و نیرو دهى به ما در این روزها و کمکمان دهى

وَتُوَفِّقَنا فیها لِما تُحِبُّ رَبَّنا وَتَرْضى، وَعَلى مَا افْتَرَضْتَ عَلَیْنا مِنْ طاعَتِکَ،

و موفقمان دارى پروردگارا بدانچه دوست دارى و خشنود گردى و بر آنچه واجب کرده اى بر ما از اطاعت خودت

وَطـاعَهِ رَسُولِکَ وَاَهْلِ وِلایَتِکَ، اَللّـهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ،

و اطاعت پیامبرت و اهل ولایتت خدایا از تو خواهم اى مهربانترین مهربانان

اَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد، وَاَنْ تَهَبَ لَنا فیهَا الرِّضا،

که درود فرستى بر محمّد و آل محمّد و در این ایام خشنودى خویش را به من ببخش

اِنَّکَ سَمیعُ الدُّعآءِ، وَلا تَحْرِمْنا خَیْرَ ما تُنْزِلُ فیها مِنَ السَّمآءِ،

که براستى تو شنواى دعایى و محروم مکن ما را از خیرى که در این روزها از آسمان فرو بارى

وَطَهِّرْنا مِنَ الذُّنُوبِ یا عَلاّمَ الْغُیُوبِ، وَاَوْجِبْ لَنا فیها دارَ الْخُلُودِ،

و پاکمان کن از گناهان اى داناى بر نادیدنیها و واجب گردان در این ایّام براى ما خانه جاویدان را

اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد، وَلا تَتْرُکْ لَنا فیها ذَنْباً اِلاَّ غَفَرْتَهُ،

خدایا درود فرست بر محمّد و آل محمّد و هیچ گناهى براى ما باقى مگذار جز آن که بیامرزى

وَلا هَمّاً اِلاَّ فَرَّجْتَهُ، وَلا دَیْناً اِلاَّ قَضَیْتَهُ، وَلا غائِباً اِلاَّ اَدَّیْتَهُ،

و نه اندوهى جز آن که بگشایى و نه بِدهى جز آن که بپردازى و نه غایبى جز آن که به ما برسانى

وَلا حاجَهً مِنْ حَوائِجِ الدُّنْیا وَالاْخِرَهِ اِلاَّ سَهَّلْتَها وَیَسَّرْتَها، اِنَّکَ عَلى کُلِّ شَىْء قَدیرٌ،

و نه حاجتى از حاجات دنیا و آخرت جز آن که آسان و هموارش گردانى که براستى تو بر هر چیز توانایى

اَللّـهُمَّ یا عالِمَ الْخَفِیّاتِ، یا راحِمَ الْعَبَراتِ، یا مُجیبَ الدَّعَواتِ، یا رَبَّ الاَْرَضینَ وَالسَّمواتِ،

خدایا اى داناى اسرار پنهان، اى رحم کننده بر اشک دیدگان، اى اجابت کننده دعاها اى پروردگار زمینها و آسمانها

یا مَنْ لا تَتَشابَهُ عَلَیْهِ الاَْصْواتُ، صَلِّ عَلى مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد،

اى که صداها(ى بیشمار) بر او اشتباه نشود، درود فرست بر محمّد و آل محمّد

وَاجْعَلْنا فیها مِنْ عُتَقآئِکَ وَطُلَقآئِکَ مِنَ النّارِ، وَالْفائِزینَ بِجَنَّتِکَ،

و قرار ده ما را در این روزها از آزادشدگان و رهایى یافتگان از آتش و نائل شوندگان به بهشتت

وَالنّاجینَ بِرَحْمَتِکَ، یااَرْحَمَ الرّاحِمینَ، وَصَلَّى اللهُ عَلى سَیِّدِنا مُحَمَّد وَآلِهِ اَجْمَعینَ،

و نجات یافتگان بوسیله رحمتت اى مهربانترین مهربانان و درود خدا بر آقاى ما محمّد و آل او همگى

وَسَلَّمَ عَلَیْهِمْ تَسْلیماً.

و سلام بر همه آنان باد.( مصباح المتهجّد، صفحه ۶۷۲)

***

۴ـ آن پنج دعایى را بخواند که به فرموده امام باقر (علیه السلام) خداوند جلّ وعلا آن را به وسیله جبرئیل براى حضرت عیسى(ع) هدیه فرستاد، تا در ایّام این دهه، آن‌ها را بخواند. آن پنج دعا چنین است:

(۱) اَشْهَدُ اَنْ لااِلهَ اِلاَّ اللهُ، وَحْدَهُ لا شَریکَ لَهُ، لَهُ الْمُلْکُ وَلَهُ الْحَمْدُ،ِ

(۱) گواهى دهم که‌معبودى جز خداى یگانه نیست که شریک ندارد از آن اوست فرمانروایى و خاص اوست ستایش

بِیَدِه الْخَیْرُ، وَهُوَ عَلى کُلِّ شَىْء قَدیرٌ. (۲) اَشْهَدُ اَنْ لا اِلـهَ اِلاَّ اللهُ،

هر چه خیر است به دست اوست و او بر هر چیز تواناست (۲) گواهى دهم که معبودى جز خداى یگانه نیست

وَحْدَهُ لا شَریکَ لَهُ، اَحَداً صَمَداً، لَمْ یَتَّخِذْ صاحِبَهً وَلا وَلَداً. (۳) اَشْهَدُ اَنْ لا اِلـهَ ِلاَّ اللهُ،

که شریک ندارد،‌ یگانه بى نیازى که همسر و فرزندى براى خود نگیرد (۳) گواهى دهم که معبودى جز الله نیست

وَحْدَهُ لا شَریکَ لَهُ، اَحَداً صَمَداً، لَمْ یَلِدْ وَلَمْ یُولَدْ، وَلَمْ یَکُنْ لَهُ کُفُواً اَحَدٌ.

که شریک ندارد یگانه بى نیازى که نزاید و نه زاییده شده وهیچ همتایی برای او نیست

(۴) اَشْهَدُ اَنْ لا اِلهَ اِلاَّ اللهُ، وَحْدَهُ لا شَریکَ لَهُ، لَهُ الْمُلْکُ وَلَهُ الْحَمْدُ،

(۴) گواهى دهم که معبودى جز خداى یگانه نیست که شریکى ندارد، از آن اوست فرمانروایى و خاص اوست ستایش

یُحْیى وَیُمیتُ، وَهُوَ حَىٌّ لا یَمُوتُ، بِیَدِهِ الْخَیْرُ، وَهُوَ عَلى کُلِّ شَىْء قَدیرٌ.

زنده کند و بمیراند و اوست زندهاى که نمیرد، خیر به دست اوست و او بر هر چیز تواناست

(۵) حَسْبِىَ اللهُ وَکَفى، سَمِعَ اللهُ لِمَنْ دَعا، لَیْسَ وَرآءَ اللهِ مُنْتَهى،

(۵) بس است مرا خدا و کافى است بشنود خدا صداى هر کس که دعا کند، وراى خدا انتهایى نیست

اَشْهَدُللهِِ بِما دَعا، وَاَنَّهُ بَرىءٌ مِمَّنْ تَبَرَّءَ، وَاَنَّ لِلّهِ الاْخِرَهَ وَالاُْولى.

گواهى دهم براى خدا بدانچه خوانده است و این که بیزار است از هر که از او بیزارى جسته و براى خداست آخرت و دنیا.

( ممکن است این دعا به زبان عربى بر مسیح(ع) نازل شده باشد و یا ممکن است حضرت امام باقر(ع) آن را به عربى تبدیل کرده باشند)

سپس حضرت عیسى(ع) پاداش فراوانى را براى صد مرتبه خواندنِ این پنج دعا ذکر فرمود.( اقبال، صفحه ۳۲۳)مرحوم «علاّمه مجلسى»(رض) گفته است: اگر کسى هر روز هر یک از این پنج دعا را ده مرتبه بخواند (که در مدّت ده روز هر کدام را صد مرتبه خوانده است) به روایت عمل کرده است. البتّه اگر هر روز هر دعایى را صد مرتبه بخواند بهتر است.(زادالمعاد، صفحه ۲۴۵)

***

۵ـ در هر روز از این دهه، این تهلیلات (لا اله إلاّ اللّه)ها را که از امیر مؤمنان علی علیه السلام نقل شده است بخواند و اگر روزى ده مرتبه بخواند بهتر است:

لا اِلهَ اِلاَّ اللهُ عَدَدَ الّلَیالى وَالدُّهُورِ، لا اِلهَ اِلاَّ اللهُ عَدَدَ اَمْواجِ الْبُحُورِ،

معبودى جز خدا نیست به شماره شبها و روزگاران معبودى جز خدا نیست به شماره موجهاى دریاها

لا اِلهَ اِلاَّ اللهُ وَرَحْمَتُهُ خَیْرٌ مِمّا یَجْمَعُونَ،

معبودى جز خدا نیست و رحمت او بهتر است از آنچه مردم جمع کنند

لا اِلهَ اِلاَّ اللهُ عَدَدَ الشَّوْکِ وَالشَّجَرِ، لا اِلهَ اِلاَّ اللهُ عَدَدَ الشَّعْرِ وَالْوَبَرِ،

معبودى جز خدا نیست به شماره هر خار و هر درخت، معبودى جز خدا نیست به شماره هر مو و کرک

لا اِلهَ اِلاَّ اللهُ عَدَدَ الْحَجَرِ وَالْمَدَرِ، لا اِلهَ اِلاَّ اللهُ عَدَدَ لَمْحِ الْعُیُونِ،

معبودى جز خدا نیست به شماره هر سنگ و کلوخ، معبودى جز خدا نیست به شماره بهم خوردن چشمها

لا اِلهَ اِلاَّ اللهُ فِى اللَّیْلِ اِذا عَسْعَسَ، وَالصُّبْحِ اِذا تَنَفَّسَ،

معبودى جز خدا نیست در شب چون تاریک شود و در صبح چون بدمد،

لا اِلـهَ اِلاَّ اللهُ عَدَدَ الرِّیاحِ فِى الْبَرارى وَالصُّخُـورِ، لا اِلـهَ اِلاَّ اللهُ مِـنَ الْیَـوْمِ اِلـى یَـوْمِ یُنْفَخُ فِى الصُّورِ.

معبودى نیست جز خدا به شماره بادها در صحراها و کوهها معبودى جز خدا نیست از امروز تا روز نفخ صور.

( اقبال، صفحه ۳۲۴)

***

*اعمال مختصّ روزها و شب‌هاى ماه ذی الحجه

روز اول:

۱-در روایتى از امام موسى بن جعفر علیه السلام نقل شده است که هر کس روز اوّل ماه ذى‌الحجّه را روزه بگیرد، خداوند براى وى پاداش عظیمى را می‌نویسد.( مصباح المتهجّد، صفحه ۶۷۱)

۲- نیم ساعت قبل از ظهر، دو رکعت نماز بگزارد و در هر رکعت، یک مرتبه سوره حمد و ده مرتبه سوره قل هو الله و ده مرتبه آیه‌الکرسى و ده مرتبه سوره إنّاأنزلناه را بخواند.( اقبال، صفحه ۳۲۵)

۳- هر کس از ظالمى خوف داشته باشد در این روز بگوید:«حَسْبى حَسْبى حَسْبى مِنْ سُؤالى، عِلْمُکَ بِحالى»، تا خداوند او را از شرّ آن ظالم حفظ کند.(همان)

۴- خواندن نماز حضرت فاطمه (علیها السلام). مرحوم «شیخ طوسى» فرموده است: مستحب است در این روز، نماز حضرت فاطمه(علیها السلام) را بخواند و این نماز چهار رکعت است (هر دو رکعت به یک سلام) و همانند نماز حضرت امیرالمؤمنین(علیه السلام) است; در هر رکعت، یک مرتبه سوره حمد و پنجاه مرتبه سوره قل هو الله را بخواند و بعد از سلام تسبیح حضرت فاطمه(علیها السلام) را بگوید، آنگاه بخواند:

سُبْحانَ ذِى الْعِزِّ الشّامِخِ الْمُنیفِ، سُبْحانَ ذِى الْجَلالِ الْباذِخِ الْعَظیمِ،

منزه است خداى صاحب عزت بلند و والا منزه است صاحب شوکت مرتفع و بزرگ

سُبْحانَ ذِى الْمُلْکِ الْفاخِرِ الْقَدیمِ، سُبْحانَ مَنْ یَرى اَ ثَرَ النَّمْلَهِ فِى

منزه است صاحب فرمانروایى گرانمایه و دیرینه منزه است آن کس که بیند جاى پاى مور را بر

الصَّفا، سُبْحانَ مَنْ یَرى وَقْعَ الطَّیْرِ فِى الْهَوآءِ، سُبْحانَ مَنْ هُوَ هکَذا وَلا

روى سنگ خارا منزه است آن کس که بیند ردّ عبور پرنده را در هوا منزه است آن کس که فقط او چنین است

هَکَذا غَیْرُهُ.

و جز او چنین نیست.

***

روز هشتم:

روز «ترویه» نام دارد و به روایت امام صادق(ع) روزه در آن، کفّاره گناهان زیادى است.( اقبال، صفحه ۳۲۵)

***

شب نهم (شب عرفه):

– شب عرفه از شب‌هاى مبارک و بافضیلت است که عبادت و توبه و راز و نیاز با حضرت حقّ در آن بسیار پرارزش است.در روایتى از رسول خدا (صلى الله علیه وآله) نقل شده است که فرمودند: "شب عرفه شبى است که دعاها در آن مستجاب است، و کسى که آن شب را به عبادت بپردازد، پاداش سال‌ها عبادت را دارد و این شب، شبِ مناجات و توبه است.( اقبال، صفحه ۳۲۵)

۱ـ این دعا را که از رسول خدا(صلى الله علیه وآله) نقل شده است بخواند، و در پاداش آن فرموده هر کس آن را در شب عرفه یا شب هاى جمعه بخواند، خداوند او را بیامرزد:

اَللّهُمَّ یا شاهِدَ کُلِّ نَجْوى، وَمَوْضِعَ کُلِّ شَکْوى . . . .

۲ـ مستحب است این تسبیحات را بخواند که رسول خدا(صلى الله علیه وآله) فرمود: هرکس در شب عرفه این تسبیحات ده گانه را هزار مرتبه بخواند، هر حاجتى از خداوند بخواهد، جز خواسته اى که گناه باشد، برآورده مى شود:

سُبْحانَ مَنْ فِى السَّماءِ عَرْشُهُ، سُبْحانَ الَّذِی فِى الاَْرْضِ سَطْوَتُهُ،

منزّه است خدایى که در آسمان است عرش او منزه است خدایى که در زمین است فرمان و حکمش

سُبْحانَ الَّذِی فِى الْبَحْرِ سَبیلُهُ، سُبْحانَ الَّذِی فِى النّارِ سُلْطانُهُ، سُبْحانَ

منزّه است خدایى که در دریا راه دارد منزّه است

الَّذِی فِى الْجَنَّهِ رَحْمَتُهُ، سُبْحانَ الَّذِی فِى الْقُبُورِ قَضاؤُهُ، سُبْحانَ الَّذِی

خدایى که در آتش دوزخ سلطنتش موجود است منزّه است خدایى که در بهشت رحمت اوست منزّه است خدایى که در گورها قضا و فرمانش جارى است منزّه است خدایى که

فِى الْهَواءِ اَمْرُهُ، سُبْحانَ الَّذِی رَفَعَ السَّماءَ، سُبْحانَ الَّذِی وَضَعَ الاَْرْضَ،

در هوا امر اوست منزّه است خدایى که آسمان را بالا برد منزّه است خدایى که زمین را گسترد

سُبْحانَ مَنْ لا مَنْجا مِنْهُ إلاّ إِلَیْهِ.

منزّه است خدایى که ملجأ و پناهى از او نیست جز به سوى خودش.

۳ـ زیارت امام حسین (علیه السلام). در روایتى امام باقر (علیه السلام) فرمود: هر کس در شب عرفه امام حسین(علیه السلام) را زیارت کند و تا روز عید در آن جا بماند، خداوند او را از گرفتارى و مشکلات آن سال محفوظ بدارد.
۴ـ دعایى را که در اعمال شب جمعه و روز عرفه نیز وارد شده است بخواند که در اعمال شب جمعه خواهد آمد و ابتداى آن چنیناست: أللّهُمّ مَن تَعَبَّأَ وَ تَهَیَّأَ وَ أَعَدَّ( . . .

***

روز نهم (روز عرفه):

مرحوم «علاّمه مجلسى» مى‌گوید: روز عرفه از اعیاد بزرگ اسلامى است و کسى که بتواند این روز را در «عرفات» باشد، توفیق بزرگى دارد. این روز اعمال و دعاهاى فراوانى دارد و بهترین عمل در این روز، دعا است.(زاد المعاد، صفحه ۲۵۶)، این روز، براى تقویت معرفت الهى، و رابطه عمیق‌تر با حضرت حق و شناخت صفات جمال و جلال پروردگار، بسیار مناسب و مغتنم است.

براى روز عرفه چند عمل وارد شده است:

۱ـ روزه گرفتن; که پاداش فراوانى دارد. ولى اگر روزه در آن روز سبب ضعف و ناتوانى جهت دعا و انجام اعمال و عبادات روز عرفه شود ترک آن بهتر است! (البتّه روزه مربوط به کسانى است که در وطن هستند یا قصد اقامت ده روز کرده اند)

۲ـ غسل کردن قبل از غروب آفتاب.

۳ـ زیارت امام حسین (علیه السلام)، که زیارت آن حضرت در روز عرفه طبق روایتى از امام صادق(علیه السلام) پاداش حج و عمره بسیار، و جهاد فراوان دارد.

در روایت دیگرى از امام صادق(علیه السلام) نقل شده است که خداوند در روز عرفه، توجّه خاصّى به زائران قبر امام حسین(علیهالسلام) دارد، حاجاتشان را برآورده مى سازد و گناهانشان را مى آمرزد.
در حدیث دیگرى از سه امام بزرگوار، حضرت امام صادق و امام کاظم و امام رضا(علیهم السلام) آمده است که هر کس روز عرفه به زیارت امام حسین(علیه السلام) برود، خداوند او را با ایمان محکم همراه با اطمینان باز مى گرداند.

به هر حال، همان گونه که «سیّد بن طاووس»، در «اقبال» فرموده است: احادیث در فضیلت زیارت امام حسین(علیه السلام) در روز عرفه، متواتر است. به همین دلیل سیل مشتاقان در این روز به سوى مرقد آن حضرت سرازیر مى شود.

۴ـ پس از نماز عصر، و قبل از آن که دعاهاى روز عرفه را بخواند، دو رکعت نماز در زیر آسمان، بجا آورد و به گناهان و خطاهاى خوداعتراف کند، که امام صادق (علیه السلام) فرمود: هر کس چنین کند، پاداش کسانى که در سرزمین عرفاتند، را خواهد داشت و گناهانش آمرزیده گردد.
مرحوم «شیخ کفعمى» کیفیّت نماز را این گونه آورده است: پس از آن که نماز ظهر و عصر را با رکوع و سجود نیکو، بجا آوردى، دو رکعت نماز بخوان ; در رکعت اوّل بعد از سوره حمد، سوره توحید )قل هو اللّه احد) و در رکعت دوم، پس از سوره حمد، سوره قُل یا اَیُّهَا الْکافِرُون را بخوان. بعد از آن نیز چهار رکعت نماز بگزار (هر دو رکعت به یک سلام). و در هر رکعت بعد از سوره حمد، پنجاه مرتبه سوره توحید را بخوان (که نماز امیرالمؤمنین نیز به همین صورت است) آنگاه این تسبیحات را که از رسول خدا نقل شدهاست و «سیّدبن طاووس» آن را در «اقبال» آورده، بخوان:
سُبْحانَ مَنْ فِى السَّماءِ عَرْشُهُ…

آنگاه صد مرتبه بگو:

سُبْحانَ اللّهِ وَ الْحَمْدُ لِلّهِ وَ لا اِلهَ اِلاَّ اللّهُ وَ اللّهُ اَکْبَرُ.

منزّه است خدا و حمد از آن خداست و معبودى جز خدا نیست و خدا بزرگ تر از توصیف است.

و صد مرتبه سوره قُل هُوَ اللّهُ أحَد را بخوان.
صد مرتبه آیه الکرسى.
صد مرتبه صلوات بر محمّد و آل محمّد.
ده مرتبه

لااِلـهَ اِلاَّ اللهُ، وَحْدَهُ لا شَریکَ لَهُ، لَهُ الْمُلْکُ وَلَهُ الْحَمْدُ، یُحْیى

معبودى جز خدا نیست یگانه اى که شریک ندارد پادشاهى خاصّ اوست و از آن اوست حمد زنده کند

وَیُمیتُ، وَیُمیتُ وَیُحْیى، وَهُوَ حَىٌّ لا یَمُوتُ، بِیَدِهِ الْخَیْرُ، وَهُوَ عَلى کُلِّ

و بمیراند و بمیراند و زنده کند و اوست زنده اى که نمیرد هر چه خیر است به دست اوست و او بر همه

شَىْء قَدیرٌ.

چیز تواناست.

ده مرتبه

اَسْتَغْفِرُ اللهَ الَّذى لا اِلـهَ اِلاّ هُوَ الْحَىُّ الْقَیُّومُ، وَاَتُوبُ اِلَیْهِ.

آمرزش خواهم از خدایى که معبود به حقى جز او نیست که زنده و پاینده است و به سویش توبه کنم.

ده مرتبه یا اَللهُ ـ ده مرتبه یا رَحْمنُ ـ ده مرتبه یا رَحیمُ ـ ده مرتبه یا بَدیعَ السَّمواتِ وَالاَْرْضِ، یا ذَاالْجَلالِ وَالاِْکْرامِ ـ ده مرتبه یا حَىُّ یا قَیُّومُ ـ ده مرتبه یا حَنّانُ یا مَنّانُ ـ ده مرتبه یا لا اِلـهَ اِلاَّ اَنْتَ ـ ده مرتبه آمینَ.
پس آنگاه بگو:

اَللّـهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ یا مَنْ هُوَ اَقْرَبُ اِلَىَّ مِنْ حَبْلِ الْوَریدِ، یا مَنْ یَحُولُ

خدایا از تو خواهم اى کسى که او نزدیکتر است به من از رگ گردن اى که حائل شود

بَیْنَ الْمَرْءِ وَ قَلْبِهِ، یا مَنْ هُوَ بِالْمَنْظَرِ الاَْعْلى وَ بِالاُْفُقِ الْمُبینِ، یا مَنْ هُوَ

میان انسان و دلش اى که او در دیدگاه اعلى است و در افق آشکارى است اى که او

الرَّحْمنُ عَلَى الْعَرْشِ اسْتَوى، یا مَنْ لَیْسَ کَمِثْلِهِ شَىْءٌ، وَ هُوَ السَّمیعُ

بخشاینده است و بر عرش استیلا دارد اى که نیست مانندش چیزى و او شنوا و

الْبَصیرُ، اَسْئَلُکَ اَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد.

بینا است از تو خواهم که درود فرستى بر محمّد و آل محمّد.

آنگاه حاجت خود را از خداوند طلب کن که برآورده خواهد شد، ان شاءاللّه.

دعاى کوتاه بالا دعاى بسیار پرمحتوایى است که سزاوار است انسان هر زمان که حال دعا پیدا کند از آن بهره گیرد و همچنین در قنوت هاى نماز مى توان از آن استفاده کرد; دعایى است که جمله هاى آن غالباً از آیات قرآن گرفته شده و صفات جمال و جلالخداوند در آن منعکس است.
مرحوم «کفعمى» در ادامه مى افزاید: پس از آن این صلوات را بخوان; امام صادق(علیه السلام) فرمود: هر کس بخواهد محمّد و آل محمّد را با صلوات بر آنان مسرور و خشنود سازد، این صلوات را بخواند:

اَللّهُمَّ یا اَجْوَدَ مَنْ اَعْطى، وَیا خَیْرَ مَنْ سُئِلَ، وَیا اَرْحَمَ مَنِ اسْتُرْحِمَ،

خدایا اى بخشنده ترین عطابخشان و اى بهترین درخواست شدگان و اى مهربانترین کسى که از او مهربانى جویند

اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّد وَآلِهِ فِى الاَْوَّلینَ، وَصَلِّ عَلى مُحَمَّد وَآلِهِ فِى

خدایا درود فرست بر محمّد و آلش در زمره پیشینیان و درود فرست بر محمّد و آلش در زمره

الاْخِرینَ، وَصَلِّ عَلى مُحَمَّد وَآلِهِ فِى الْمَلاَِ الاَْعْلى، وَصَلِّ عَلى مُحَمَّد

پسینیان و درود فرست بر محمّد و آلش در ساکنین عالم بالا و درود فرست بر محمّد

وَآلِهِ فِى الْمُرْسَلینَ، اَللّهُمَّ اَعْطِ مُحَمَّداً وَ آلَهُ الْوَسیلَهَ وَ الْفَضیلَهَ،

و آلش در زمره مرسلین خدایا عطا کن به محمّد و آلش مقام وسیله و فضیلت

وَالشَّرَفَ وَ الرِّفْعَهَ وَ الدَّرَجَهَ الْکَبیرَهَ، اَللّهُمَّ اِنّى آمَنْتُ بِمُحَمَّد صَلَّى اللهُ

و شرف و رفعت و درجه بلند خدایا من ایمان آوردم به محمّد صلى الله

عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ لَمْ اَرَهُ، فَلا تَحْرِمْنى فِى الْقِیمَهِ رُؤْیَتَهُ، وَ ارْزُقْنى صُحْبَتَهُ،

علیه و آله با این که او را ندیده ام پس در روز قیامت از دیدارش محرومم مفرما و مصاحبت و همنشینى او را روزیم فرما

وَتَوَفَّنى عَلى مِلَّتِهِ، وَ اسْقِنى مِنْ حَوْضِهِ مَشْرَباً رَوِیّاً سآئِغاً هَنیئاً، لا

و بر کیش او بمیرانم و بنوشانم از حوض او (حوض کوثر) نوشاندنى سیراب و جانبخش و گوارا که

اَظْمَأُ بَعْدَهُ اَبَداً، اِنَّکَ عَلى کُلِّ شَىْء قَدیرٌ، اَللّهُمَّ اِنّى آمَنْتُ بِمُحَمَّد صَلَّى

پس از آن هرگز تشنه نشوم که براستى تو بر هر چیز توانایى خدایا من ایمان آورده ام به محمّد صلى

اللهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ وَلَمْ اَرَهُ، فَعَرِّفْنى فِى الْجِنانِ وَجْهَهُ، اَللّـهُمَّ بَلِّغْ مُحَمَّداً

الله علیه وآله و او را ندیده ام پس در بهشت رویش را به من نشان ده خدایا برسان به محمّد

صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ مِنّى، تَحِیَّهً کَثیرَهً وَسَلاماً.

صلى الله علیه و آله از جانب من تحیتى بسیار و سلامى.

آنگاه دعاى «امّ داوود» را بخوان سپس این تسبیحات را که پاداش فراوانى دارد،
بخوان:

سُبْحانَ اللهِ قَبْلَ کُلِّ اَحَد، وَ سُبْحانَ اللهِ بَعْدَ کُلِّ اَحَد، وَ سُبْحانَ اللهِ مَعَ

منزه باد خدا پیش ازهر کس و منزه باد خدا پس از هرکس و منزه باد خدا با

کُلِّ اَحَد، وَ سُبْحانَ اللهِ یَبْقى رَبُّنا و یَفْنى کُلُّ أَحَد، وَ سُبْحانَ اللهِ تَسْبیحاً

هرکس و منزه باد خدا که باقى ماند پروردگار ما و فانى شود هرکس و منزه باد خدا تنزیهى

یَفْضُلُ تَسْبیحَ الْمُسَبِّحینَ فَضْلاً کَثیراً قَبْلَ کُلِّ اَحَد، وَ سُبْحانَ اللهِ

که فزونى گیرد بر تسبیح تسبیح گویان فزونى بسیارى پیش از هرکس و منزه باد خدا

تَسْبیحاً یَفْضُلُ تَسْبیحَ الْمُسَبِّحینَ فَضْلاً کَثیراً بَعْدَ کُلِّ اَحَد، وَ سُبْحانَ

تنزیهى که فزونى گیرد برتسبیح تسبیح گویان فزونى بسیارى پس از هر کس و منزه باد

اللهِ تَسْبیحاً یَفْضُلُ تَسْبیحَ الْمُسَبِّحینَ فَضْلاً کَثیراً مَعَ کُلِّ اَحَد، وَسُبْحانَ

خدا تنزیهى که فزونى گیرد بر تسبیح تسبیح گویان فزونى بسیار با هر کس، و منزه باد

اللهِ تَسْبیحاً یَفْضُلُ تَسْبیحَ الْمُسَبِّحینَ فَضْلاً کَثیراً لِرَبِّنَا الْباقى وَیَفْنى کُلُّ

خدا تنزیهى که فزونى گیرد بر تسبیح تسبیح گویان برترى بسیارى براى پروردگار ما که باقى ماند و جز او فانى شود هر

اَحَد، وَ سُبْحانَ اللهِ تَسْبیحاً لا یُحْصى وَ لا یُدْرى وَ لا یُنْسى، وَ لا یَبْلى

کس و منزه باد خدا تنزیهى که به شماره در نیاید و دانسته نشود و فراموش نگردد و کهنه نشود

وَ لا یَفْنى وَ لَیْسَ لَهُ مُنْتَهى، وَ سُبْحانَ اللهِ تَسْبیحاً یَدُومُ بِدَوامِهِ، وَ یَبْقى

و فنا نپذیرد و انتهایى برایش نباشد و منزه باد خدا تنزیهى که دوام داشته باشدبه دوام او و باقى ماند

بِبَقآئِهِ فى سِنِى الْعالَمینَ، وَ شُهُورِ الدُّهُورِ، وَ اَیّامِ الدُّنْیا وَ ساعاتِ اللَّیْلِ

به بقاى او در طول سالهاى این جهان و سایر جهانیان و ماههاى این روزگار و هر روزگار و روزهاى دنیا و ساعات شب

وَ النَّهارِ، وَ سُبْحانَ اللهِ اَبَدَ الاَْبَدِ، وَمَعَ الاَْبَدِ مِمّا لا یُحْصیهِ الْعَدَدُ، وَ لا

و روز و منزه باد خدا تا جاویدان است جاوید و و همراه با جاوید بد انسان که شماره اش نتوان کرد و

یُفْنیهِ الاَْمَدُ، وَ لا یَقْطَعُهُ الاَْبَدُ، وَتَبارَکَ اللهُ اَحْسَنُ الْخالِقینَ.

زمان و مدت آن را به فنا نکشاند و قطعش نکند «هرگز» و بزرگ است خدا بهترین آفریدگان.

بار دیگر همین دعا را بخوان، ولى بجاى سُبْحانَ اللّهِ قَبْلَ کلِّ أَحَد، بگو: وَ الْحَمْدُ لِلّه قَبْلَ کُلِّ اَحَد، و هر جا که کلمه سُبْحانَ اللّه دارد;به جاى آن اَلْحَمدُ لِلّه بگو و دعا را تا آخر بخوان.

براى بار سوم از ابتدا شروع کن ولى این بار به جاى سُبْحانَ اللّهِ، بگو: لا إِلهَ إلاّ اللّه. مثلاً بگو: لا إله إلاّ اللّه قَبْلَ کُلِّ أَحَد…

در مرتبه چهارم، دعا را از ابتدا شروع کن و تا آخر بخوان، ولى به جاى سبحان اللّه بگو أللّه اکبر. مثلاً مى گویى: أللّه أکبر قَبلَ کلِّ أحد…

سپس دعاى أللّهُمَّ مَنْ تَعَبَّأ وَ تَهَیَّأَ را بخوان .

آنگاه با نهایت خشوع و فروتنى، دعاى چهل و هفتم «صحیفه سجّادیّه» را بخوان که بسیار دعاى گران قدر و ارزشمندى است.

– ۵ دعاى معروف عرفه

از جمله دعاهایى که خواندنش در روز عرفه سفارش شده است دعاى معروف و مشهور سالار شهیدان امام حسین(علیه السلام) است که ازمحتواى بسیارباارزش وبى نظیرى برخورداراست;این دعاى پرفیض،گنجینه اى از معارف اسلامى است که راه خداشناسى و توبه و بازگشت به او را، به هر خداجوى مسلمانى مى آموزد، و روح را به بالاترین اوج معرفت، مى رساند; مى توان گفت یک دوره عرفان اسلامى در آن درج است.

***

شب دهم:

اعمال این شب عبارت است از :

۱ـاحیاى شب دهم ذى الحجّه که از شب هاى بابرکت و ارزشمندى است. نقل شده است که حضرت امیر مؤمنان على علیه السلام این شب را احیا مى‌داشتند.( اقبال، صفحه ۴۲۱)

۲-غسل کردن در این شب مستحب است.( زادالمعاد، صفحه ۳۱۹)

۳-در این شب زیارت امام حسین علیه السلام مستحب است، و در روایتى از امام صادق علیه السلام آمده است که هر کس در چنین شبى امام حسین(ع) را زیارت کند، گناهانش آمرزیده مى شود.( اقبال، صفحه ۴۲۱)

۴- در این شب این دعا را بخواند:

یا دائِمَ الْفَضْلِ عَلَى الْبَرِیَّهِ، یا باسِطَ الْیَدَیْنِ بِالْعَطِیَّهِ،

اى کسى که فضل و بخششت بر خلق دائمى است و اى آن که دو دست احسانت به عطابخشى باز است

یا صاحِبَ الْمَواهِبِ السَّنَیِّهِ، صَلِّ عَلى مُحَمَّد وَ آلِهِ خَیْرِ الْوَرى سَجِیَّهً،

اى صاحب بخششهاى ارجمند درود فرست بر محمّد و آلش که بهترین مردمند در سرشت و نهاد،

وَ اغْفِرْ لَنا یا ذَالْعُلى فى هذِهِ الْعَشِیَّهِ.

و بیامرز ما را اى خداى بلند مرتبه در این شب. (مصباح کفعمى، صفحه ۶۴۷)

***

روز دهم (روز عید قربان):

براى عید قربان اعمالى چند نقل شده است:
۱ـ غسل کردن است که به گفته مرحوم «علاّمه مجلسى»، غسل در آن روز سنّت مؤکّد است تا آن جا که بعضى از علما آن را واجب دانسته اند.

۲ـ نماز عید قربان است و نحوه انجام آن، به همان کیفیّتى است که در نماز عید فطر گفته شد، و نماز عید قربان در زمان غیبت امام (علیه السلام)مطابق مشهور فقهاى عظام، سنّت مؤکّد است.)خواه به صورت جماعت خوانده شود یا فرادى(

۳ـ مستحب است دعاهایى را که پیش از نماز عید و قبل از آن وارد شده است بخواند. به فرموده مرحوم «علاّمه مجلسى»، بهترین دعاها،دعاى چهل و هشتم «صحیفه کامله سجّادیه» است که اوّلش این است: أللّهُمَّ هذا یَومٌ مُبارَک و اگر دعاى چهل و ششم را نیز بخواند بهتر است.

۴ـ خواندن دعاى ندبه در این روز و سایر اعیاد مستحبّ است.

۵ـ قربانى کردن در این روز براى همه مستحبّ مؤکّد است و بسیار سفارش شده است، تا آن جا که برخى از علما آن را بر کسانى که توانایى دارند واجب دانسته اند و مستحب است بعد از نماز عید، کمى از گوشت آن بخورد.
و نیز مستحبّ است هنگام قربانى این دعا را که از امام صادق(علیه السلام) نقل شده است بخواند:

وَجَّهْتُ وَجْهِىَ لِلَّذى فَطَرَ السَّمواتِ وَ الاَْرْضَ، حَنیفاً مُسْلِماً وَ ما أنَا

من روى خود را به سوى کسى کردم که آسمان ها و زمین را آفریده; من در ایمان خود خالصم و

مِنَ الْمُشْرِکینَ، إنَّ صَلاتى وَ نُسُکى وَ مَحْیاىَ وَ مَماتى لِلّهِ رَبِّ

از مشرکان نیستم. نماز و قربانى و زندگى و مرگم براى خداوندى است که پروردگار

الْعالَمینَ، لا شَریکَ لَهُ، وَ بِذلِکَ أُمِرْتُ وَ أَنَا مِنَ الْمُسْلِمینَ. اَللّهُمَّ مِنْکَ

جهانیان است. شریکى براى او نیست. من به این برنامه مأمور شدم و از مسلمانانم. خدایا از تو و

وَلَکَ، بِسْمِ اللّهِ وَاللّهُ اَکْبَرُ. اَللّهُمَّ تَقَبَّلْ مِنّى.

براى توست. به نام خدا و خداوند بزرگتر است. خدایا از من قبول فرما.

البتّه اگر به نیّت چند نفر قربانىِ مستحب انجام شود، بگوید: اَللّهُمَّ تَقَبَّلْ مِنّا
بسیار مناسب است افراد توانگر، در این روز قربانى نمایند و اکثر آن را به فقرا و نیازمندان انفاق کنند و به همسایگان و آشنایان نیز بدهند.
در روایتى است که امام صادق(علیه السلام) فرمود: امام على بن الحسین و امام باقر(علیهم السلام) گوشت قربانى را سه قسمت مى کردند; یک قسمت آن را به همسایگان مى دادند و یک قسمت آن را به نیازمندان و قسمت سوم را براى اهل خانه نگه مى داشتند.
۶ـ تکبیرات مشهور زیر را بگوید; براى کسانى که در این ایّام توفیق حضور در مراسم حج و صحراى «منى» را دارند، بعد از پانزده نماز این تکبیرها را مى خوانند; از نماز ظهر روز عید، شروع کرده تا نماز صبح روز سیزدهم; ولى کسانى که در آن جا نیستند، بعد از ده نماز آنها را مى خوانند، از نماز ظهر روز عید آغاز نموده، تا نماز صبح روز دوازدهم، و آن تکبیرها مطابق روایت کتاب شریف «کافى» چنین است:

اَللهُ اَکْبَرُ، اَللهُ اَکْبَرُ، لا اِلـهَ اِلاَّ اللهُ وَ اللهُ اَکْبَرُ، اَللهُ اَکْبَرُ، و للهِِ الْحَمْدُ، اَللهُ اَکْبَرُ عَلى

خدا بزرگتر از توصیف است معبودى جز خدا نیست و خدا بزرگتر است و ستایش خاص خداست خدا بزرگتر است بر آنچه

ما هَدانا; اَللهُ اَکْبَرُ عَلى ما رَزَقَنا مِنْ بَهیمَهِ الاَْنعامِ; وَ الْحَمْدُ لِلّهِ عَلى ما أبْلانا.

ما را راهنمایى کرد خدا بزرگتر است بر آنچه روزیمان کرد از چهار پایان انعام (شتر و گاو و گوسفند) و ستایش خاصّ خداست براى آن که آزمود ما را.

حدّاقل این تکبیرها را بعد از نماز در این ایّام، یکبار بگوید ولى اگر تکرار نماید، بهتر است، و حتّى اگر بعد از نوافل نیز بگوید خوب است.

***

روزهجدهم(عید غدیر):

براى این روز اعمال متعدّدى روایت شده است:
۱ـ روزه گرفتن است که در روایتى از امام صادق(علیه السلام) روزه در چنین روزى برابر روزه شصت ماه شمرده شده! و در روایتى روزه روز غدیر خم کفّاره شصت سال است.

۲ـ مرحوم «شیخ کفعمى» در «بلدالامین» غسل این روز را مستحب دانسته است.

۳ـ احسان و نیکى به برادران مؤمن.
در روایتى از امام صادق(علیه السلام) آمده است که فرمود: این روز، روز عبادت است و روز اطعام و نیکى کردن و احسان به برادران دینى است.
در روایت دیگرى امام رضا(علیه السلام) فرمود: کسى که در این روز، به خانواده و برادران مؤمن خود، توسعه در رزق و بخششها و انفاق ها دهد خداوند روزى او را زیاد مى گرداند.

۴ـ زیارت امیر مؤمنان على (علیه السلام) در این روز بسیار بافضیلت است.
در روایتى از ابن ابى نصر (یکى از یاران برجسته امام رضا(علیه السلام)) نقل شده است که حضرت به وى فرمود: هرجا که هستى سعى کن در روز عید غدیر، خود را به کنار قبر مطهّر امیرمؤمنان(علیه السلام)
برسانى، چراکه در این روز خداوند گناهان بسیارى از مردان و زنان مسلمان را مى بخشد و دو برابر کسانى که خداوند آنها را در ماه رمضان و شب قدر و شب عید فطر از دوزخ آزاد مى کند، در چنین روزى از آتش جهنّم رهایى مى دهد!
براى امیر مؤمنان(علیه السلام) در این روز زیارت هایى نقل شده است که معروفترین آن، زیارت معروف «امین الله» است.

۵ـ امام رضا (علیه السلام) فرمود: در چنین روزى که روز عید و تبریک گفتن به یکدیگر است، مناسب است مؤمنان وقتى به یکدیگر مى رسند این جملات را بگویند:

اَلْحَمْدُ للهِِ الَّذى جَعَلَنا مِنَ الْمُتَمَسِّکینَ بِوِلایَهِ اَمیرِالْمُؤْمِنینَ وَالاَْئِمَّهِ عَلَیْهِمُ السَّلامُ.

ستایش خاص خدایى است که قرار داد ما را از تمسک جویان به ولایت امیرمؤمنان و سایر امامان عَلَیْهِمُ السَّلامُ.

۶ـ در چنین روزى وقتى برادر مؤمنت را ملاقات کردى بگو:

اَلْحَمْدُ للهِِ الَّذى اَکْرَمَنا بِهذَا الْیَوْمِ، وَجَعَلَنا مِنَ الْمُؤْمِنینَ، وَجَعَلَنا مِنَ

ستایش خاص خدایى است که گرامى داشت ما را به این روز و قرارمان داد از ایمان آورندگان و قرارمان داد از

الْمُوفینَ بِعَهْدِهِ اِلَیْنا، وَمیثاقِهِ الَّذى واثَقَنا بِهِ، مِنْ وِلایَهِ وُلاهِ اَمْرِهِ،

وفاکنندگان به عهدى که با ما کرده بود و پیمانى که با ما بسته بود از ولایت سرپرستان امر دین او

وَالْقُوّامِ بِقِسْطِهِ، وَلَمْ یَجْعَلْنا مِنَ الْجاحِدینَ وَالْمُکَذِّبینَ بِیَوْمِ الدّینِ.

و برپادارندگان عدلش و قرارمان نداد از منکران و تکذیب کنندگان روز جزا.

۷ـ دعاى ندبه را در این روز بخواند، که در بخش دعاهاى معروف گذشت.

۸ـ مرحوم «سیّد بن طاووس» به سند صحیح از امام صادق (علیه السلام) نقل مى کند که در روز غدیر، دو رکعت نماز بخوان، پس از نماز به سجده برو و صد مرتبه خدا را شکر کن (مثلاً بگو: شکراً لِلّه) و سر از سجده بردار و این دعا را بخوان:

اَللّـهُمَّ اِنِّى اَسْئَلُکَ بِاَنَّ لَکَ الْحَمْدَ، وَحْدَکَ لا شَریکَ لَکَ، وَاَنَّکَ واحِدٌ اَحَدٌ . . .

س از پایان دعا، بار دیگر به سجده برو و صد مرتبه الحمد لله و صد مرتبه شکراً للهِ بگو.
امام(علیه السلام) در ادامه فرمود: هر کس که این عمل را بجا آورد، پاداش کسى را دارد که در روز غدیر، نزد رسول خدا(صلى الله علیه وآله) بوده و با آن حضرت
بیعت کرده است. (مرحوم محدّث قمى مى گوید: بهتر است که این نماز نزدیک ظهر انجام شود که مقارن نصب حضرت على(علیه السلام)به خلافت بوده است.

۹ـ از «شیخ مفید» (رحمه الله) نقل شده است که این دعا را در روز «غدیر» مى خوانى:

اَللّهُمَّ اِنّی اَسْئَلُکَ بِحَقِّ مُحَمَّد نَبِیِّکَ، وَعَلِىٍّ وَلِیِّکَ، وَالشَّاْنِ وَالْقَدْرِ الذى . . .

۱۰ـ به سبب عظمت روز «غدیر» و مبارکى و میمنت آن، مناسب است که برادران مؤمن، با یکدیگر در این روز، عقد اخوّت و برادرى بخوانند و پیوند برادرى و همکارى را میان خویش عمیق تر سازند.
مرحوم «حاجى نورى» در «مستدرک الوسائل» مى گوید: دست راست خود را بر دست راست برادر مؤمن خود بگذار و بگو:

واخَیْتُکَ فِى اللهِ، وَصافَیْتُکَ فِى اللهِ . . .

در این صورت، وقتى که طرف مقابل قبول کرد، برادر معنوى یکدیگر خواهند شد و چون وظیفه اخوّت بسیار سنگین است، همه حقوق برادرى را جز زیارت، دعا و شفاعت به یکدیگر مى بخشند.

***

روز بیست و چهارم (روز خاتم بخشى آقا امیرالمؤمنین علی‌-علیه السلام- و روز مباهله):

این داستان نشانه دیگرى از عظمت اهل بیت(علیهم السلام) و حقّانیّت رسول خدا(صلى الله علیه وآله) و دین اسلام است.
بنابراین، بسیار شایسته است مسلمانان در چنین روزى، با یادآورى و آگاهى بیشتر از این جریان، عظمت و بزرگى رسول خدا و اهل بیت پاکش را به خاطر آورند و بر معرفت خویش نسبت به آنان بیفزایند، و به شکرانه آن به نیازمندان انفاق کنند.
به هر حال، این روز، روز باعظمتى است که چند عمل براى آن نقل شده است:

۱ـ این روز را به شکرانه این برکات بزرگ، روزه بدارد.

۲ـ غسل کند و بهترین لباسش را بپوشد و خود را معطّر نماید.

۳ـ نیم ساعت قبل از ظهر، دو رکعت نماز بخواند; در هر رکعتى یک مرتبه سوره «حمد» و ده بار سوره «قل هو اللّه احد»، ده بار «آیه الکرسى» و ده بار سوره «انّا انزلناه» را بخواند.
در روایتى از امام صادق(علیه السلام) براى این نماز پاداش فراوانى ذکر شده است.

۴ـ دعاى روز «مباهله» را بخواند که از امام صادق(علیه السلام) نقل شده است و آن چنین است:

اَللّهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ مِنْ بَهآئِکَ بِاَبْهاهُ، وَ کُلُّ بَهآئِکَ بَهِىٌّ، اَللّهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ . . .

***

روز بیست و پنجم (روز نزول سوره هل أتى):

براى این روز اعمالى ذکر شده است:

۱ـمرحوم «سیّد بن طاووس» از «شیخ مفید» نقل مى کند که مستحب است در چنین روزى روزه بگیرند، زیرا در چنین روزى خداوند فضیلت و برترى اهل بیت رسول خدا را آشکار ساخت.( اقبال، صفحه ۵۲۹)

۲ـدر شب بیست و پنجم و روز بیست و پنجم براى تأسّى به آن بزرگواران انفاق و اطعام و صدقه دادن به فقرا مناسب است.( همان)

۳ـمناسب است در این روز غسل زیارت انجام دهند و ائمّه علیهم السلام را زیارت کنند، مخصوصاً خواندن زیارت جامعه در این روز مناسب است.( زادالمعاد، صفحه ۳۶۸)

***

روز آخر ذى الحجّه:

این روز، روز آخر سال اسلامى قمرى است. لذا مرحوم «سیّدبن طاووس» نقل کرده است که در این روز، دو رکعت نماز مى خوانى و در هر رکعت، یک مرتبه سوره «حمد» و ده مرتبه سوره «قل هو اللّه» و ده مرتبه «آیه الکرسى» و یک دعا که با « اَللّهُمَّ ما عَمِلْتُ فى هذِهِ السَّنَهِ» شروع می شود و در مفاتیح‌الجنان، اعمال ماه ذی الحجه آمده است.

التماس دعا