رسول خدا صلّی الله علیه و آله درباره رابطه کسب حلال و استجاب دعا فرمودند:
«أَطِبِ کَسْبَکَ تُسْتَجَبْ دَعْوَتُکَ فَإِنَّ الرَّجُلَ یَرْفَعُ اللُّقْمَةَ إِلَى فِیهِ فَمَا تُسْتَجَابُ لَهُ دَعْوَةٌ أَرْبَعِینَ یَوْماً»
کسب خود را پاک و حلال بدار تا دعایت مستجاب گردد، زیرا شخص گاهى لقمه (حرام یا مشتبهى) را به دهن مینهد و تا چهل روز بعد دعایش مستجاب نمى گردد.
البلاءُ موکلٌ بالمنطق
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در ابتدای جلسات درس خارج فقه خود، به شرح یک حدیث اخلاقی می‌پردازند. «شرح حدیث اخلاق، موکول بودن بلا به سخن گفتن» موضوع شرح حدیثی اخلاقی از پیامبر گرامی اسلام حضرت محمد مصطفی صلّی الله علیه و آله و سلّم است که پایگاه اطلاع‌رسانی KHAMENEI.IR فیلم و متن آن را منتشر می‌کند. متن بیانات معظم‌له که در این فیلم مشاهده می‌کنید به شرح زیر است:
حدیث و آیات: گنهکاران در قیامت
رسولُ اللّه ِ صلى الله علیه و آله : الهَمّازونَ ، و اللَّمّازونَ ، و المَشّاؤونَ بِالنَّمیمَةِ الباغونَ لِلبَراءِ العَنَتَ ، یَحشُرُهُمُ اللّه ُ فی وُجوهِ الکِلابِ .
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : بدگویان و عیبجویان و سخن چینان و کسانى که افراد بى گناه را بدنام مى کنند، خداوند آنها را به صورت سگ محشور مى کند.
الترغیب و الترهیب :3/500/10
توضیح:
طبق این روایت نبوی چهار دسته هستند که خداوند آنها را به صورت سگ محشور می کند:
1- همّازون: بدگویان و زشت گویان
2-لمّازون : عیب جویان ، کسانی که به مومنین عیب جویی و می کنند و طعنه می زنند.
3-مشّائون بالنمیمه : سخن چینان ، کسانی که بین مردم سخن چینی می کنند و اسرار مردم را فاش می کنند و بدین وسیله بین مردم اختلاف می اندازند و امنیت روانی مردم را به خطر می اندازند ( نمّام : سخن چین )
4-الباغون للبراء العنت : کسانى که افراد بى گناه را بدنام مى کنند و تهمت و افترا میزنند و آبروی مومنین را می برند.
آیه قران مرتبط:
هَمّازٍ مَشّٰاءٍ بِنَمِیمٍ (11) مَنّٰاعٍ لِلْخَیْرِ مُعْتَدٍ أَثِیمٍ (12) سوره قلم
آن کسى که زیاد عیب دیگران مى گیرد و سخن چینى مى کند و خلق را هر چه بتواند از خیر باز مى دارد و به ظلم و بدکارى مى کوشد.
پناه می بریم به خدا از اینکه همانند آنها باشیم.
آیة المنافق ثلاث: اذا حدث کذب و اذا وعد اخلف و اذا اؤتمن خان.
نشان منافق سه چیز است: 1-سخن به دروغ بگوید. 2-از وعده تخلف کند. 3 -در امانت خیانت نماید.
صحیح مسلم، کتاب الایمان، ح 89.
لاینال شفاعتی من آخر الصلوة بعد وقت‌ها.
کسی که نماز را از وقتش تأخیر بیندازد، (فردای قیامت) به شفاعت من نخواهد رسید.
بحارالانوار، ج، 83 ص 20
أبغض الحلال الی الله الطلاق.
منفور‌ترین چیز‌های حلال در پیش خدا طلاق است.
سنن ابی داود، کتاب الطلاق، ح 1863
خَیرُ الأصحابِ مَن قَلَّ شِقاقُهُ و کَثُرَ وِفاقُهُ.
بهترین یاران کسی است که ناسازگاری اش اندک باشد و سازگاری اش بسیار.
تنبیه الخواطر، ج 2، ص 123
رسولُ اللَّهِ صلى اللَّه علیه و آله: مَن أدّى إلى اُمّتی حَدیثاً، لِتُقامَ بِه سُنَّةٌ، أو تُثْلَمَ بهِ بِدْعَةٌ، فهُو فی الجَنّةِ؛
پیامبر خدا [حضرت محمد] ﷺ: هرکس به امّت من حدیثی برساند که به سبب آن سنّتی برپا شود، یا بدعتی از میان برود، {جایش} در بهشت است.[۱]
الإمامُ علیٌّ علیه السلام: قالَ رسولُ اللَّهِ صلى اللَّه علیه و آله: اللّهُمَّ ارْحَمْ خُلَفائی، قیلَ: یا رسولَ اللَّهِ ومَن خُلَفاؤکَ؟ قالَ: الّذینَ یَأتونَ مِن بَعدی، یَرْوونَ حَدیثی وسُنَّتی.
امام علی (علیه السلام): پیامبر خدا [حضرت محمد] ﷺ فرمود: {خدایا جانشینان مرا رحمت کن!}. عرض شد ای رسول خدا! جانشینان شما چه کسانی هستند؟}.فرمود: (آنان که بعد از من می آیند و حدیث و سنّت مرا روایت می کنند).[۲]
الإمامُ الرِّضا عن آبائه علیهم السلام: قالَ رسولُ اللَّهِ صلى اللَّه علیه و آله: اللّهُمَّ ارْحَمْ خُلَفائی - ثلاثَ مَرّاتٍ - قیلَ لَهُ: (یا رسولَ اللَّه) ومَن خُلَفاؤکَ؟ قالَ: الّذینَ یَأتونَ مِن بَعدی، ویَرْوونَ أحادیثی وسُنَّتی، فیُعَلّمونَها النّاسَ مِن بَعدی.
امام رضا (علیه السلام) به نقل از پدرانش: پیامبر خدا [حضرت محمد] ﷺ سه بار فرمود: خدایا! جانشینان مرا رحمت کن. عرض شد: {ای رسول خدا} جانشینان شما چه کسانی هستند؟ فرمود: آنها که بعد از من می آیند و احادیث و سنّت مرا روایت می کنند و پس از من، آنها را به مردم آموزش می دهند.[۳]
الإمامُ الصّادقُ علیه السلام: راویةٌ لِحَدیثِنا یَبُثُّ فی النّاسِ، ویُشَدِّدُ فی قُلوبِ شِیعَتِنا أفْضَلُ مِن ألفِ عابِدٍ.
امام صادق (علیه السلام): کسی که حدیث ما را روایت کند و در میان مردم نشر دهد، و دلهای شیعیان ما را {با آن} استوار گرداند، از هزار عابد برتر است.[۴]
الإمامُ الصّادقُ علیه السلام: الرّاویةُ للحَدیثِ المُتَفقِّهُ فی الدِّینِ أفْضَلُ مِن ألفِ عابِدٍ لا فِقْهَ لَهُ ولا رِوایةَ.
امام صادق (علیه السلام): راوی حدیثِ دین شناس برتر از هزار عابدی است که دین شناس و راوی حدیث نباشد.[۵]
پی نوشت:
[۱]. کنز العمّال: ۲۸۸۱۵، میزان الحکمة جلد ۲ صفحه ۵۱۷.
[۲]. کتاب من لایحضره الفقیه: ۴/۴۲۰/۵۹۱۹، میزان الحکمة جلد ۲ صفحه ۵۱۷.
[۳]. عیون أخبار الرِّضا: ۲/۳۷/۹۴، میزان الحکمة جلد ۲ صفحه ۵۱۸.
[۴]. بحار الأنوار: ۲/۱۴۵/۸، میزان الحکمة جلد ۲ صفحه ۵۱۸.
[۵]. بحار الأنوار: ۲/۱۴۵/۹ ، میزان الحکمة جلد ۲ صفحه ۵۱۸ .
پیامبر اکرم (ص):
مَن أحزَنَ مُؤمِنا ثُمَّ أعطاهُ الدُّنیا لَم یَکُن ذلِکَ کَفّارَتَهُ ، ولَم یُؤجَر عَلَیهِ ؛
هر کس مؤمنى را اندوهگین سازد و سپس همه دنیا را به او بدهد ، این کار ، کفّاره (جبران کننده) گناه او نخواهد بود و براى آن ، اجرى به او داده نمى شود.
بحار الأنوار : ج 75 ص 150 ح 13
مطالب مرتبط: پیامبر اکرم (ص) ، اهل بیت (ع) ، احادیث و روایات
بِسْمِ اللَّهِ وَ بِاللَّهِ وَ مِنَ اللَّهِ وَ اِلَى اللَّهِ وَ فى سَبیلِ اللَّهِ وَ عَلى مِلَّةِ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ اَللّهُمَّ اِلَیْکَ اَسْلَمْتُ نَفْسى وَ اِلَیْکَ وَجَّهْتُ وَجْهى وَ اِلَیْکَ اَلْجَاْتُ ظَهْرى وَ اِلَیْکَ فَوَّضْتُ اَمْرى اَللّهُمَّ احْفَظْنى بِحِفْظِ الاْیمانِ مِنْ بَیْنِ یَدَىَّ وَ مِنْ خَلْفى وَ عَنْ یَمینى وَ عَنْ شِمالى وَ مِنْ فَوْقى وَ مِنْ تَحْتى وَ ما قِبَلى وَادْفَعْ عَنّى بِحَوْلِکَ وَ قُوَّتِکَ فَاِنَّهُ لا حَوْلَ وَلاقُوَّةَ اِلاّ بِکَ.
به نام خدا، و به خدا، و از خدا، و به سوى خدا، و در راه خدا، و بر آیین رسول خدا (درود خدا بر او و خاندانش) خدایا خویشتن را تسلیم تو کردم، و رویم را به جانب تو متوجه نمودم، و به تو پشت گرم شدم، و کارم را به تو وا گذاشتم، خدایا مرا به حفظ ایمان حفظ کن، از پیش رویم، و از پشت سرم، و از سمت راست و چپم، و از بالاى سرم و زیر پایم، و آنچه نزد من است، به حول و نیرویت از من دور کن، زیرا جنبش و نیرویى جز تو نیست.
رسول خدا صلى الله علیه و آله :
همراه با دانش، آرامش و بردبارى را هم بجویید. در برابر آنکه به او یاد مى دهید و آنکه از او یاد مى گیرید، نرمش به خرج دهید و از دانشمندان متکبّر مباشید که نادانیتان به دانشتان چیره گردد.
الفردوس : ۱ / ۷۹ / ۲۳۸؛ علم و حکمت ج 1، ص 360
شایسته است فضیلت صله رحم را از منظر آیات قرآن کریم تبیین نمائیم،
از نظر لغت «صله» مصدر فعل «وصل» به معنی «اتصال» و به هم رسیدن است، بنابراین «صله رحم» یعنی به هم رسیدن فامیل‌ها «و به حال هم رسیدگی کردن» است. «رحم» نیز از «رحمه» به معنی مهر و رأفت گرفته شده است و چون فامیل‌ها و بستگان، نسبت به همدیگر عطوفت و مهربانی دارند «رحم» نامیده شده‌اند.
«صله رحم» از نظر فقهی نیز یک از واجبات شرعی است.[۱] و «قطع رحم» به دلیل آیات و روایات متعدد از محرمات کبیره است، چنان که قرآن کریم می فرماید: «وَ الَّذِینَ یَصِلُونَ ما أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَنْ یُوصَلَ وَ یَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ وَ یَخافُونَ سُوءَ الْحِسابِ [رعد/ ۲۱] و آنها که پیوندهایی را که خدا به آن امر کرده برقرار می‌دارند و از پروردگارشان می‌ترسند و از بدی حساب (روز قیامت) بیم دارند»، که در روایات اسلامی و کتاب‌های تفسیر، یکی از مواردی که «وصل آن» مورد امر خداوند به حساب آمده، «صلة رحم» است.کما اینکه در حدیثی امام صادق (علیه‌السّلام) درباره تفسیر فوق فرمود: «منظور خویشاوندان تو است».[۲]
در آیه‌ای دیگری نیز قرآن تاکید می‌فرماید:
