اگر زن و یا دختری بدون رعایت حجاب از خانه بیرون رود، آیا شوهر و یا پدرش نیز گنه‌کار هستند؟
شنبه, ۱۰ تیر ۱۴۰۲، ۱۲:۰۱ ب.ظ
خلاصه پرسش
اگر زن و یا دختری بدون رعایت حجاب از خانه بیرون رود، آیا شوهر و یا پدرش نیز گنه‌کار بوده و در روایات از او با نام «دیوث» یاد شده است؟!
پرسش
در جایی خواندم که؛ اگر یک زنی بدون حجاب از خانه بیرون بیاید، در همان زمان شوهرش را یک گام به جهنم می‌برد. آیا این درست است؟ آیا حدیثی هم در این زمینه داریم؟
پاسخ اجمالی
از پیامبر اکرم(ص) روایت شده است: «هر مردى که راضى است همسرش خود را بیاراید و از خانه بیرون برود، آن مرد، دیوث(بی غیرت) است، و هر کس او را دیوث بنامد، گناه نکرده است. هرگاه زن، آرایش‌کنان و عطرزنان، از خانه‌اش خارج شود و شوهرش به این کارِ او راضى باشد، به ازاى هر قدمى که بر می‌دارد، براى شوهر او، خانه‌اى در جهنّم بنا می‌شود».[1]
پژوهش و تحقیق می‌گوید که؛ این روایت در منابع کهن شیعه تنها در «جامع الاخبار»[2] شعیری(قرن ششم قمری) وجود دارد که سندی نیز برای آن ذکر نشده است. علامه مجلسی(م 1110ق) نیز در «بحار الانوار» همین روایت را از جامع الاخبار نقل کرده است.[3]
با چشم‌پوشی از سند این روایت؛ محتوای کلی آن، که در روایات دیگر درباره مذمت و نکوهش بدحجابی آمده است، این نکات به دست می‌آید:
1. در هر صورت حجاب از ضروریات دین اسلام است و رعایت آن به طور دقیق برای هر زن مسلمانی لازم است و ترک آن عقوبت‌های شدیدی را به همراه دارد، مگر این‌که در دنیا توبه کرده و خود را به حجاب شرعی واجب، آراسته نماید.
2. معیار رستگارى در آخرت و رفتن به بهشت از دیدگاه قرآن کریم، ایمان و عمل صالح است. هر کسی که ایمان و عمل صالح داشته باشد و تقوای الهی را رعایت کند و گناه نکنند، بنا به وعده قرآن کریم وارد بهشت می‌شود و همیشه در آن می‌مانند.[4]
مصادیق عمل صالح نیز در آیات قرآن و احادیث بیان شده است؛ از این‌رو مسئله حجاب که یکی از مسلّمات دین و مصادیق عمل صالح است. در آیات و روایات تأکید شده است که رعایت حجاب قطعاً از اسباب سعادت و رستگاری و بی‌اعتنایی به آن، پشت پا زدن به احکام الهی و اسباب قطعی عذاب است.
3. به هر حال؛ این روایت با بیانی صریح و شفاف بی‌غیرتی آن دسته از مردانی را اثبات می‌کند که نسبت به بی‌حجابی یا بدحجابی زنانشان غافل هستند و اجازه می‌دهند که آنها با زینت و آرایش در میان نامحرمان رفت و آمد کنند.
4. اگرچه این روایت در مورد غیرت شوهران نسبت به همسرانشان است، ولی این نشانگر آن نیست که افراد دیگری مانند پدران و برادران نباید غیرت داشته باشند، اما طبیعی است که نقش شوهر در غیرت‌ورزی بیش از دیگران است.
5 . تنها هنگامی گناه بر مرد نگاشته می‌شود که راضی به این گناه همسرش بوده و با آن‌که می‌تواند او را از چنین گناهی بازدارد، اما نسبت به آن بی‌تفاوت است.
پژوهش و تحقیق می‌گوید که؛ این روایت در منابع کهن شیعه تنها در «جامع الاخبار»[2] شعیری(قرن ششم قمری) وجود دارد که سندی نیز برای آن ذکر نشده است. علامه مجلسی(م 1110ق) نیز در «بحار الانوار» همین روایت را از جامع الاخبار نقل کرده است.[3]
با چشم‌پوشی از سند این روایت؛ محتوای کلی آن، که در روایات دیگر درباره مذمت و نکوهش بدحجابی آمده است، این نکات به دست می‌آید:
1. در هر صورت حجاب از ضروریات دین اسلام است و رعایت آن به طور دقیق برای هر زن مسلمانی لازم است و ترک آن عقوبت‌های شدیدی را به همراه دارد، مگر این‌که در دنیا توبه کرده و خود را به حجاب شرعی واجب، آراسته نماید.
2. معیار رستگارى در آخرت و رفتن به بهشت از دیدگاه قرآن کریم، ایمان و عمل صالح است. هر کسی که ایمان و عمل صالح داشته باشد و تقوای الهی را رعایت کند و گناه نکنند، بنا به وعده قرآن کریم وارد بهشت می‌شود و همیشه در آن می‌مانند.[4]
مصادیق عمل صالح نیز در آیات قرآن و احادیث بیان شده است؛ از این‌رو مسئله حجاب که یکی از مسلّمات دین و مصادیق عمل صالح است. در آیات و روایات تأکید شده است که رعایت حجاب قطعاً از اسباب سعادت و رستگاری و بی‌اعتنایی به آن، پشت پا زدن به احکام الهی و اسباب قطعی عذاب است.
3. به هر حال؛ این روایت با بیانی صریح و شفاف بی‌غیرتی آن دسته از مردانی را اثبات می‌کند که نسبت به بی‌حجابی یا بدحجابی زنانشان غافل هستند و اجازه می‌دهند که آنها با زینت و آرایش در میان نامحرمان رفت و آمد کنند.
4. اگرچه این روایت در مورد غیرت شوهران نسبت به همسرانشان است، ولی این نشانگر آن نیست که افراد دیگری مانند پدران و برادران نباید غیرت داشته باشند، اما طبیعی است که نقش شوهر در غیرت‌ورزی بیش از دیگران است.
5 . تنها هنگامی گناه بر مرد نگاشته می‌شود که راضی به این گناه همسرش بوده و با آن‌که می‌تواند او را از چنین گناهی بازدارد، اما نسبت به آن بی‌تفاوت است.
[1]. شعیری، محمد بن محمد، جامع الاخبار، ص 158، مطبعة حیدریة، نجف، چاپ اول، بی‌تا.
[2]. «جامع الاخبار»؛ اثر شیخ تاج الدین، محمد بن محمد بن حیدر شعیرى، از علماى قرن ششم هجرى. روش مصنف این است که هرجا آیه‌اى متناسب با مطلب یافته آن‌را در ابتداى باب آورده، سپس به نقل روایات پرداخته است. شعیری کتاب خویش را به عنوان کتابى اخلاقى، عملى نوشته و به همین خاطر اسناد روایات را حذف کرده که حجم کتاب کمتر شود و خواننده خسته نشود.
[3]. مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج 100، ص 249، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، 1403ق.
[4]. بقره، 82.
منبع، اسلام کوئست
۰
۰۲/۰۴/۱۰