اِمام رضا (علیه السّلام) : کافى ، ج 8 ، ص 347، ح 546؛ دانش نامه عقاید اسلامى، ج 9، ص 120
|
شهادت حضرت امام حسن (علیه السلام)
حسن بن علی بن ابی طالب (علیهم السلام)، در پانزدهم ماه رمضان از سال سوم قمری، در مدینه به دنیا آمد. وی دومین امام شیعیان و فرزند امام علی (علیه السلام) و حضرت فاطمه (علیها السلام) است که در سن 37 سالگی به امامت و خلافت رسید و در سال 41 قمری، به خاطر حفظ اسلام با معاویه صلح کرد. دوره حکومت وی، شش ماه و سه روز طول کشید. امام حسن (علیه السلام) پس از صلح، به مدینه رفت و 10 سال در مدینه بود تا این که به شهادت رسید. او در مدینه، در قبرستان بقیع به خاک سپرده شد. بنا بر مشهور، شهادت امام حسن (علیه السلام) در سال 50 قمری رخ داد. بیشترین نقلها درباره روز شهادت آن حضرت، مربوط به روزهای آخر ماه صفر و 28 صفر است. به گفته شیخ مفید (قدس سره) آن حضرت در هنگام شهادت، 48 ساله بود. با توجه به اختلاف اقوال درباره تاریخ وفات، مدت عمر ایشان نیز اختلافی است.
بنا بر بیشتر منابع شیعه و سنی، امام حسن (علیه السلام) با خوردن زهر به شهادت رسید. بنا بر نقلی، معاویه کسی را نزد جعده دختر اشعث بن قیس (همسر امام حسن) فرستاد که من به تو صد هزار درهم میدهم و تو را به همسری پسرم، یزید، درخواهم آورد، به شرط آن که حسن را زهر دهی. جعده امام حسن (علیه السلام) را مسموم کرد و معاویه پول را به او داد؛ ولی او را به همسری یزید در نیاورد.
روز اول محرم که روز اول سال قمری است ،
از حضرت امام رضا (ع) منقول است که حضرت رسول (ص) روز اول محرم دو رکعت نماز مى کرد و چون فارغ مى شد دست ها را بلند مى کرد و این دعا را سه دفعه مى خواند:
اللهُمَّ أنتَ الإلهُ القَدیمُ وَ هذِهِ سَنة جَدیدَة فأسْألکَ فیهَا العِصْمَة مِنَ الشَّیْطان
بیست و چهارم ماه ذى الحجّه، یادآورِ دو خاطره مهمّ تاریخى در اسلام است:
روزى است که امیر مؤمنان على(علیه السلام) در آن روز، در حال رکوع انگشتر خود را به سائل فقیر عنایت کرد; این عمل خالصانه و ایثارگرانه امیر مؤمنان(علیه السلام) به قدرى پرارزش بود که آیه 55 سوره مائده در شأن آن نازل شد:
همانا سرپرست و ولىّ شما تنها خداست و پیامبر او و آنها که ایمان آورده اند; همانها که نماز را برپا مى دارند و در حال رکوع، زکات مى دهند!»(1)
جا دارد که مؤمنان با یادآورى این خاطره مهم و تفسیر آیه شریفه، و ذکر مناقب و فضایل امیرمؤمنان(علیه السلام)این روز را گرامى دارند و خود نیز در تصدّق و انفاق به فقرا و نیازمندان، به آن حضرت تأسّى جویند.
پس از گفتگوى فراوان نصاراى نجران با رسول خدا(صلى الله علیه وآله) درباره حضرت مسیح(علیه السلام) سرانجام علماى نصارا از پذیرفتن حق خوددارى کردند و کار به مباهله کشیده شد. (مباهله یعنى نفرین کردن دو نفر نسبت به یکدیگر که هرکس ناحق مى گوید گرفتار مجازات الهى شود).
براین امر توافق شد که در چنین روزى مسیحیان نجران با رسول خدا «مباهله» نمایند و نفرین کنند که هر گروه و جمعیّتى که ناحق مى گوید، رسوا و مجازات شود.
خداوند طبق آیه 61 سوره آل عمران به پیغمبر(صلى الله علیه وآله) فرمود:
پیرو این دستور الهى، رسول خدا(صلى الله علیه وآله) در حالى که فرزندش حسین(علیه السلام) را در آغوش داشت و دست حسن(علیه السلام) را در دست گرفته بود و على و فاطمه(علیهما السلام) نیز همراه او بودند، به سمت محلّ مباهله حرکت کرد. نصارا، چون چنین جمعیّتى و نشانه هایى را از نزدیک شدن کیفر الهى دیدند، وحشت کردند و از «مباهله» منصرف شدند و حاضر به پذیرفتن جزیه گردیدند.(3)
این داستان نشانه دیگرى از عظمت اهل بیت(علیهم السلام) و حقّانیّت رسول خدا(صلى الله علیه وآله) و دین اسلام است.
بنابراین، بسیار شایسته است مسلمانان در چنین روزى، با یادآورى و آگاهى بیشتر از این جریان، عظمت و بزرگى رسول خدا و اهل بیت پاکش را به خاطر آورند و بر معرفت خویش نسبت به آنان بیفزایند، و به شکرانه آن به نیازمندان انفاق کنند.
به هر حال، این روز، روز باعظمتى است که چند عمل براى آن نقل شده است:
1ـ این روز را به شکرانه این برکات بزرگ، روزه بدارد.(4)
2ـ غسل کند و بهترین لباسش را بپوشد و خود را معطّر نماید.(5)
3ـ نیم ساعت قبل از ظهر، دو رکعت نماز بخواند; در هر رکعتى یک مرتبه سوره «حمد» و ده بار سوره «قل هو اللّه احد»، ده بار «آیة الکرسى» و ده بار سوره «انّا انزلناه» را بخواند.
در روایتى از امام صادق(علیه السلام) براى این نماز پاداش فراوانى ذکر شده است.(6)
4ـ دعاى روز «مباهله» را بخواند که از امام صادق(علیه السلام) نقل شده است و آن چنین است:
مباهله در اصل از «بَهل» به معنی رها کردن و برداشتن قید و بند از چیزی است. اما مباهله به معنای لعنت کردن یکدیگر و نفرین کردن است. کیفیت مباهله به این گونه است که افرادی که درباره مسئله مذهبی مهمی گفتگو دارند در یک جا جمع شوند و به درگاه خدا تضرّع کنند و از او بخواهند که دروغ گو را رسوا سازد و مجازات کند.
مباهله پیامبر با مسیحیان نجران، در روز بیست وچهارم ذی الحجّه سال دهم هجری اتفاق افتاد. پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم طی نامه ای ساکنان مسیحی نجران را به آیین اسلام دعوت کرد. مردم نجران که حاضر به پذیرفتن اسلام نبودند نمایندگان خود را به مدینه فرستادند و پیامبر آنان را به امر خدا به مباهله دعوت کرد. وقتی هیئت نمایندگان نجران، وارستگی پیامبر را مشاهده کردند، از مباهله خودداری کردند. ایشان خواستند تا پیامبر اجازه دهد تحت حکومت اسلامی در آیین خود باقی بمانند.
امام صادق (ع):
اگر شخصی گناهکار نتواند در شبهای با برکت ماه رمضان بویژه شبهای قدر، خود را در معرض نسیم رحمت الهی قرار دهد و آمرزیده شود، او تا سال آینده بخشیده نمیشود مگر این که عرفه را درک کند و از امتیازات آن روز بهره گیرد.
اصول کافی ـ ج2 ـ ص66
متن دعای عرفه
بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ
به نام خداوند بخشنده مهربان
اَلْحَمْدُ لله الَّذى لَیْسَ لِقَضآئِهِ دافِعٌ وَ لا لِعَطائِهِ مانِعٌ وَ لا کَصُنْعِهِ
سـتـایـش خـاص خـدایـى اسـت کـه نـیـسـت بـراى قضا و حکمش جلوگیرى و نه براى عطا و بخششش مانعى و نه مانند ساخته اش
نماز بسیار پرفضیلت
6ـ امام صادق (علیه السلام) مى فرماید: پدرم حضرت امام باقر (علیه السلام) به من فرمود: پسرم! در دهه نخست از ماه ذى الحجّه، هر شب میان نماز مغرب و عشا این دو رکعت نماز را ترک مکن:
در هر رکعت سوره حمد و سوره قل هو الله را مى خوانى، پس از آن این آیه (آیه 142 سوره اعراف) را مى خوانى:
وَ واعَدْنا مُوسى ثَلاثینَ لَیْلَةً، وَ أَتْمَمْناها بَعَشْر، فَتَمَّ میقاتُ رَبِّهِ أَرْبَعینَ لَیْلَةً، وَ قالَ مُوسى لاَِخیهِ هارُونَ اخْلُفْنى فى قَوْمى، وَ أَصْلِـحْ وَ لا تَتَّبِعْ سَبیـلَ الْمُفْسِـدینَ.
و ما با موسى سى شب وعده گذاشتیم سپس آن را با ده شب دیگر تکمیل نمودیم به این ترتیب میعاد پروردگارش با او چهل شب تمام شد و موسى به برادرش هارون گفت: جانشین من در میان قومم باش و آنها را اصلاح کن و از روش مفسدان پیروى منما.
اگر چنین کنى، در ثواب حاجیان، و اعمال حجّ آنها شریک مى شوى.( اقبال، صفحه 317)
دریافت فایل pdf فایل چاپی دعا برای تکثیر در مساجد و ... هر برگ A4 : ده تا برگه دعا
مطالب مرتبط : فضیلت و اعمال ماه ذیحجه و دهه اول آن
بسم الله الرّحمن الرّحیم
اعمال ماه ذى الحجه
*اعمال مشترک دهه اول:
۱- خواندن دو رکعت نماز در ۱۰ شب اول ماه، بدین صورت که بعد از حمد و قل هوالله این دعا خوانده شود:
وَ واعَدْنا مُوسى ثَلاثینَ لَیْلَهً، وَ أَتْمَمْناها بَعَشْر، فَتَمَّ میقاتُ رَبِّهِ أَرْبَعینَ لَیْلَهً،وَ قالَ مُوسى لاَِخیهِ هارُونَ اخْلُفْنى فى قَوْمى، وَ أَصْلِـحْ وَلا تَتَّبِعْ سَبیـلَ الْمُفْسِـدینَ.
و ما با موسى سى شب وعده گذاشتیم سپس آن را با ده شب دیگر تکمیل نمودیم به این ترتیب میعاد پروردگارش(با او) چهل شب تمام شد و موسى به برادرش هارون گفت: جانشین من در میان قومم باش و (آنها را) اصلاح کن و از روش مفسدان پیروى منما.
انجام این عمل باعث خواهد شد انشاءالله در ثواب حاجیان و اعمال حجّ آنها شریک شویم. (اقبال، صفحه ۳۱۷)
***
۲- روزه گرفتن در نُه روز اوّل. در روایتى از امام موسى کاظم علیه السلام نقل شده است که هر کس نُه روز اوّل ذىالحجّه را روزه بدارد، خداوند ثواب روزه تمام عمر را براى او مىنویسد.(زاد المعاد، صفحه ۲۴۰)
***
۳ـ ابوحمزه ثمالى از امام صادق علیه السلام نقل کرده است که آن حضرت، از روز اوّل تا عصر روز عرفه، پس از نماز صبح و قبل از نماز مغرب این دعا را مىخواندند:
دعای دهه اول ذیحجه
سوم: از روز اول تا عصر روز عرفه به دنبال نماز صبح و پیش از مغرب این دعا را که شیخ مفید(ره) و سیّد بن طاووس(ره) از امام صادق (علیه السّلام) روایت کرده اند بخواند:
اللَّهُمَّ هَذِهِ الْأَیَّامُ الَّتِی فَضَّلْتَهَا عَلَى الْأَیَّامِ وَ شَرَّفْتَهَا قَدْ بَلَّغْتَنِیهَا بِمَنِّکَ وَ رَحْمَتِکَ فَأَنْزِلْ عَلَیْنَا مِنْ بَرَکَاتِکَ وَ أَوْسِعْ عَلَیْنَا فِیهَا مِنْ نَعْمَائِکَ اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ أَنْ تُصَلِّیَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تَهْدِیَنَا فِیهَا لِسَبِیلِ الْهُدَى وَ الْعَفَافِ وَ الْغِنَى وَ الْعَمَلِ فِیهَا بِمَا تُحِبُّ وَ تَرْضَى
اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ یَا مَوْضِعَ کُلِّ شَکْوَى وَ یَا سَامِعَ کُلِّ نَجْوَى وَ یَا شَاهِدَ کُلِّ مَلَإٍ وَ یَا عَالِمَ کُلِّ خَفِیَّةٍ أَنْ تُصَلِّیَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تَکْشِفَ عَنَّا فِیهَا الْبَلاءَ وَ تَسْتَجِیبَ لَنَا فِیهَا الدُّعَاءَ وَ تُقَوِّیَنَا فِیهَا وَ تُعِینَنَا وَ تُوَفِّقَنَا فِیهَا لِمَا تُحِبُّ رَبَّنَا وَ تَرْضَى وَ عَلَى مَا افْتَرَضْتَ عَلَیْنَا مِنْ طَاعَتِکَ وَ طَاعَةِ رَسُولِکَ وَ أَهْلِ وِلایَتِکَ
خدایا این روزها روزهایى است، که بر سایر روزها برترى و شرافت دادى و به لطف و رحمتت مرا به آنها رساندى، برکاتت را بر ما فرو فرست، و از نعمت هایت در این روزها بر ما وسعت ده. خدایا از تو میخواهم بر محمّد و خاندان محمّد درود فرستى، و ما را در این روزها به راه هدایت و پاکدامنى و بی نیازى و عمل در آنها به آنچه مى پسندى و خشنود مى شود هدایت فرمایى،
خدایا از تو درخواست می کنم، اى جایگاه هر شکوایه، و اى شنواى هر رازو نیاز، و اى حاضر در هر جمع، و اى داناى هر نهان، که بر محمّد و خاندان محمّد درود فرستى، و در این روزها بلا را از ما برگردانى، و دعایمان را مستجاب گردانى، و نیرویمان دهى و یاریمان نمایى، و به آنچه اى پروردگار ما دوست دارى و خشنود میشود موّفقمان بدارى، و بر امورى که از طاعتت و طاعت رسولت و اهل ولایتت بر ما واجب نمودى توفیقمان دهى.
اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ أَنْ تُصَلِّیَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، وَ أَنْ تَهَبَ لَنَا فِیهَا الرِّضَا إِنَّکَ سَمِیعُ الدُّعَاءِ وَ لا تَحْرِمْنَا خَیْرَ مَا تُنْزِلُ فِیهَا مِنَ السَّمَاءِ وَ طَهِّرْنَا مِنَ الذُّنُوبِ یَا عَلامَ الْغُیُوبِ وَ أَوْجِبْ لَنَا فِیهَا دَارَ الْخُلُودِ ،
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ لا تَتْرُکْ لَنَا فِیهَا ذَنْبا إِلّا غَفَرْتَهُ وَ لا هَمّا إِلّا فَرَّجْتَهُ وَ لا دَیْناً إِلّا قَضَیْتَهُ وَ لا غَائِباً إِلّا أَدَّیْتَهُ وَ لا حَاجَةً مِنْ حَوَائِجِ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ إِلا سَهَّلْتَهَا وَ یَسَّرْتَهَا إِنَّکَ عَلَى کُلِّ شَیْ ءٍ قَدِیرٌ ،
اللَّهُمَّ یَا عَالِمَ الْخَفِیَّاتِ یَا رَاحِمَ الْعَبَرَاتِ یَا مُجِیبَ الدَّعَوَاتِ یَا رَبَّ الْأَرَضِینَ وَ السَّمَاوَاتِ یَا مَنْ لا تَتَشَابَهُ عَلَیْهِ الْأَصْوَاتُ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اجْعَلْنَا فِیهَا مِنْ عُتَقَائِکَ وَ طُلَقَائِکَ مِنَ النَّارِ وَ الْفَائِزِینَ بِجَنَّتِکَ وَ النَّاجِینَ بِرَحْمَتِکَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ وَ صَلَّى اللَّهُ عَلَى سَیِّدِنَا مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ أَجْمَعِینَ.
خدایا از تو درخواست میکنم اى مهربان ترین مهربانان، که بر محمّد و خاندان محمّد درود فرستى، و خشنودى خود را در این روزها به ما ارزانى کنى، که به یقین تو شنواى دعایى، و از خیرى که در این ایام از عالم بالا نازل میکنى، ما را محروم مساز و از گناهان ما را پاکیزه کن اى داناى نهانها، و در این روزها بهشت جاودان را بر ما واجب گردان.
خدایا بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست، و گناهى را براى ما باقى بگذار جز آنکه ببخشى، و نه اندوهى جز آنکه برطرف کنى، و نه بدهى جز انکه بپردازى، و نه غایبى جز انکه به ما برسانى، و نه حاجتى از حاجات دنیا و آخرت جز آنکه هموار و آسان نمایى، به یقین تو بر هرچیز توانایى.
خدایا اى دانای نهان، اى رحم کننده به اشک هاى روان، اى اجابت کننده دعاها، اى پروردگار زمین ها و آسمان ها، ای آن که صداها بر او اشتباه نشود، بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست، و ما را در این روزها از آزادشدگان و رهاگشتگان از آتش، و رسیدگان به بهشت، و از نجات یافتگان قرار ده به مهربانیت اى مهربان ترین مهربانان، و درود خدا بر آقایمان محمّد (ص) و همه اهل بیتش (ع).
مفاتیح الجنان – اعمال دهه اول ذیحجه
دحوالارض، مطابق با بیست و پنجم ماه ذوالقعده، روزی است که خداوند با نظر به کره زمین، به جهان خاکی حیات بخشید. از این روز، بخشهایی از کره زمین ـ که سراسر از آب بود ـ شروع به خشک شدن نمود تا ...
۲۵ ذیقعده، روز «دحوالارض» است. در متون و روایات دینی، برای این روز و شب پیش از آن آثار و برکاتی ذکر شده است.
دحو الارض، مطابق با بیست و پنجم ماه ذوالقعده، روزی است که خداوند با نظر به کره زمین، به جهان خاکی حیات بخشید.
از این روز، بخش هایی از کره زمین ـ که سراسر از آب بود ـ شروع به خشک شدن نمود تا کم کم به شکل ربع مسکون امروزین درآید. مطابق روایات، اولین نقطه ای که از زیر آب سر برآورد مکان کعبه شریف و بیت الله الحرام بود.
به نظر برخی از مفسران، آیه 30 سوره نازعات (والارض بعد ذلک دحاها) به همین واقعه اشاره دارد.
امسال می شود: شنبه چهارم تیرماه ۱۴۰۱
سیدبن طاووس برای روز یکشنبه این ماه نمازی با فضیلت بسیار از رسول خدا (صلیاللهعلیهوآله) روایت کرده؛
مختصر آن فضیلت این است که هرکه آن را بجا آورد، توبهاش پذیرفته، و گناهانش آمرزیده میشود و طلبکاران او در قیامت از وی راضی گردند و با ایمان از دنیا برود و ایمانش از او گرفته نشود و قبرش وسیع و نورانی گردد و پدر و مادرش از او راضی شوند و آمرزش حق نصیب پدر و مادر و فرزندان و ذریه او گردد و روزی او وسعت پیدا کند و فرشته مرگ در وقت مردن با او مدارا کند و جانش را به آسانی بستاند.
و کیفیت آن نماز چنین است :روز یکشنبه غسل بجا آورد و وضو بگیرد و چهار رکعت نماز بخواند، در هر رکعت سوره»حمد«را «یک مرتبه» و سوره»توحید«را «سه مرتبه» و سوره»فلق« را «یک مرتبه» و سوره »ناس« را «یک مرتبه» بخواند و پس از نماز «هفتاد مرتبه» استغفار کند: (أَسْتَغْفِرُ ٱللَّٰهَ رَبِّی وَ أَتُوبُ إِلَیْهِ) و استغفار را با « لاحَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلّا بِاللّٰهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ؛ هیچ جنبش و نیرویی جز به خدای والای بزرگ نیست» ختم نماید، سپس بگوید :یَا عَزِیزُ یَا غَفَّارُ اغْفِرْ لِی ذُنُوبِی وَ ذُنُوبَ جَمِیعِ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُؤْمِناتِ فَإِنَّهُ لَایَغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلّا أَنْتَ ؛ ای توانا، ای آمرزنده، گناهان من و همه مردان و زنان مؤمن را بیامرز که گناهان را جز تو کسی نمیآمرزد.
بهترین زمان خواندن نماز: بعد از نماز عصر
سفارش علما: بهتراست بعد از این نماز گرانقدر مناجات تائبین از مناجات خمس عشر خوانده شود. (اینجا)
(چهار رکعت : به صورت دو نماز دو رکعتی و در آخر ، ذکرها و دعاهای فوق را بخواند.)
(اقبال الاعمال، ص ۶۱۴)