هر گونه عدم اطاعت والدین که موجب آزردهخاطر شدن آنها شود را عاق والدین میگویند. متأسفانه وضع تمدن ماشینی چنان است که رابطه والدین با فرزندان را خیلی زود قطع میکند.
با ورود تکنولوژی و فرهنگ غربی در جوامع اسلامی، گسستگی و سردی روابط عاطفی بیش از پیش نمایان گشته و نتیجه آن دوری افراد از اطرافیان خصوصاً والدین شده است، در اینکه منظور از عاق والدین چیست، میتوان گفت هر گونه عدم اطاعت و آزار و اذیت پدر و مادر به انحاء مختلفی با رفتار و کردار را که موجب آزرده خاطر شدن ایشان شود، عاق والدین میگویند که از گناهان کبیره است.
در قرآن مجید از قول عیسی بن مریم حکایت میکند که «وَبَرًّا بِوَالِدَتِی وَلَمْ یَجْعَلْنِی جَبَّارًا شَقِیًّا»؛ و مرا نسبت به مادرم نیکوکار قرار داده و جابر و عصیانگر قرار نداده است. در همان سوره در اوصاف یحیی (ع) چنین آمده است: «وَبَرًّا بِوَالِدَیْهِ وَلَمْ یَکُن جَبَّارًا عَصِیًّا»؛ و نسبت به پدر و مادرش نیکوکار بود و جبار و عصیانگر نبود. در این دو آیه شریفه عاق والدین را به سه صفت یاد فرمود: جبار (گردنکش و ستمگر)، شقی (تیرهبخت) و عصی (نافرمانیکننده و گنهکار) و به هر یک از آنها وعده عذاب داده شده است.
فضیلت و اعمال ماه مبارک رمضان از زبان پیامبر(ص)
معروف به خطبه شعبانیه
امیرالمؤمنین(ع) فرمود: رسول خدا(ص) روزی (از روزهای آخر ماه شعبان) برای ما چنین خطبه خواند:
ای مردم! به درستی که ماه خدا با برکت و رحمت و آمرزش به شما رو کرده است ؛
ماهی که نزد خدا بهترین ماهها، روزهایش بهترین روزها، شبهایش بهترین شبها و ساعاتش بهترین ساعات است ؛
ماهی که در آن به ضیافت خدا خوانده و از اهل کرامت خدا قرار داده شدهاید ؛
نفسهای شما در آن ثواب تسبیح دارد و خواب شما در آن عبادت و عمل شما در آن مقبول و دعای شما در آن مستجاب است؛
پس با نیتهای راست و دلهای پاک، از خدا درخواست کنید که شما را برای روزه و تلاوت قرآن توفیق دهد ؛
به درستی که شقی و بد عاقبت، کسی است که از آمرزش خدا در این ماه بزرگ محروم شود ؛
و به گرسنگی و تشنگی خود در این ماه، گرسنگی و تشنگی روز قیامت را یاد کنید ؛
و بر فقیران و مسکینان خود صدقه دهید ؛
سالمندان را احترام نمایید، بر خُردسالان رحم کنید و صله ارحام نمایید ؛
و زبانهای خود را [از آن چه نباید گفت] و چشمهای خود را از آن چه نباید دید و گوشهایتان را از آنچه نباید شنید حفظ کنید؛
و با یتیمان مردم مهربانی کنید، تا با یتیمان شما مهربانی شود ؛
در خجسته سالروز ولادت با سعادت پیامبر رحمت حضرت محمد مصطفی(ص) و حضرت امام جعفر صادق(ع)، رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار جمعی از مسئولان نظام و مهمانان شرکتکننده در کنفرانس بینالمللی وحدت اسلامی، دو وظیفه مهم برای امت اسلامی را «تبیین و ترویج جامعیت اسلام در همه شئون زندگی بشر» و «تقویت اتحاد مسلمانان» خواندند و خاطرنشان کردند: وحدت اسلامی یک امر اصولی و فریضه قرآنی است و تحقق هدف والای ایجاد تمدن نوین اسلامی بدون اتحاد شیعه و سنّی ممکن نیست.
حضرت آیتالله خامنهای با تبریک این دو میلاد مسعود به ملت ایران و به همه امت اسلامی و آزادگان جهان، ولادت حضرت ختمی مرتبت را حادثهای بسیار عظیم و سرآغاز دورهای جدید از تفضلات الهی در زندگی بشر خواندند و افزودند: خداوند با ابلاغ برنامه کامل سعادت بشر به پیامبر، او را مأمور به اجرا و مطالبه این برنامه از پیروان خود کرد بنابراین مؤمنین در هر دورهای از زمان باید وظایف خود را بشناسند و به آن عمل کنند.
عوامل مهم کدورت
کدورت چگونه به وجود مى آید؟
هر کس که به محبت و دوستى میان خود و دیگرى اهمیت مى دهد، مخصوصا زن و شوهرى که مى دانند پایه هاى اصلى زندگى مشترک را محبت تشکیل مى دهد، مى یابد براى دوام این محبت ، امورى را که موجب کدورت و یا کمرنگ شدن محبت مى دانند بشناسند و از آنها اجتناب کنند. به طور کلى آنچه با روح انسان ناسازگار باشد، روح را مکدر مى کند، این عوامل اگر تکرار شود و به صورت دائمى درآید، انسان را از انجام دهنده آن مکدر و نسبت به او بى رغبت مى کند و اگر شدید و عمیق باشد تبدیل به دشمنى نیز خواهد شد. نکته مهم در این مساله که باید مورد توجه باشد این است که عوامل کدورت به صورت تدریجى و آرام آرام همانند موریانه ، ریشه هاى محبت را خشک، و پایه آن را سست مى کنند. نگاه نکنید که همسر شما نسبت به فلان مساله بى اهمیت است و اعتراضى نمى کند، آرى اعتراض نمى کند اما دلش هم نسبت به شما خالى مى شود و از علاقه وى نیز کاسته مى شود، و مى دانید که محبت و علاقه اگر برود، بر گرداندن آن به این زودى ممکن نخواهد بود.
1- مخالفت هاى پى در پى
راه معالجه مفاسد اخلاقی
«هان ای عزیز،
از خواب بیدار شو . از غفلت تنبه پیدا کن و دامن همت به کمر زن، و تا وقت است فرصت را غنیمت بشمار، و تا عمر باقی است و قوای تو در تحت تصرف توست و جوانی برقرار است و اخلاق فاسده بر تو غالب نشده و ملکات رذیله بر تو چیره نگردیده، چاره ای کن و دوایی برای رفع اخلاق فاسده و قبیحه پیدا کن و راهی برای اطفاء نائره شهوت و غضب پیدا نما .
بهترین علاج ها که علماء اخلاق و اهل سلوک از برای این مفاسد اخلاقی فرموده اند این است که هر یک از این ملکات زشت را که در خود می بینی، در نظر بگیری و بر خلاف آن تا چندی مردانه قیام و اقدام کنی و همت بگماری بر خلاف نفس تا مدتی، و بر ضد خواهش آن رذیله رفتار کنی و از خدای تعالی در هر حال توفیق طلب کنی که با تو اعانت کند در این مجاهده، مسلما بعد از مدت قلیلی آن خلق زشت رفع شده و شیطان و جندش از این سنگر فرار کرده جنود رحمانی به جای آنها برقرار می شود .
مثلا یکی از ذمائم اخلاق که اسباب هلاکت انسان است و موجب فشار قبر است و انسان را در دو دنیا معذب می دارد، بد خلقی با اهل خانه یا همسایگان یا هم شغلها یا اهل بازار و محله است، که این زاییده غضب و شهوت است .
اگر انسان مجاهد مدتی در صدد برآید که هر وقت ناملایمی پیشآمد می کند از برای او و آتش غضب شعله ور می شود و بنای سوزاندن باطن را می گذارد و دعوت می کند او را بر ناسزا گفتن و بدگویی کردن، بر خلاف نفس اقدام کرده عاقبت بد و نتیجه زشت این خلق را یاد بیاورد در عوض ملایمت به خرج بدهد و در باطن شیطان را لعن کند و به خدا از او پناه ببرد، من به شما قول می دهم که اگر چنین رفتاری کنید، بعد از چند مرتبه تکرار ، آن خُلق به کلی عوض شده و خُلق نیکو در باطن ممکلت شما منزل می کند .
از نصایح امام خمینی (ره) در کتاب چهل حدیث
خدایا ما را بر آن موفق بدار