علائم آخرالزمان و راهکار امام علی علیه السلام در عبور از فتنه‌های آن
حضرت امام علی علیه السلام در یک روایت به برخی فتنه‌های آخرالزمانی و راهکارهای عبور از آنها اشاره می‌فرماید.
بخش عمده‌ای از خطبه‌های نهج البلاغه که در آنها اشاره به امام زمان(عج) دارد، مربوط به علائم و نشانه‌های آخرالزمان است. از جمله حضرت در خطبه 187 می فرمایند:
هان ای مردم در آینده پشت کردن روزگار خوش و قطع شدن پیوندها و روی کار آمدن خردسالان را انتظار کشید؛ أَلَا بِأَبِی وَ أُمِّی هُمْ مِنْ عِدَّةٍ أَسْمَاؤُهُمْ فِی السَّمَاءِ مَعْرُوفَة
این روزگاری است که ضربات شمشیر بر مؤمن آسان‌تر از یافتن مال حلال است؛ ذَاکَ حَیْثُ تَکُونُ ضَرْبَةُ السَّیْفِ عَلَى الْمُؤْمِنِ أَهْوَنَ مِنَ الدِّرْهَمِ مِنْ حِلِّه
روزگاری که پاداش گیرنده از دهنده بیشتر است و آن روزگاری که بی نوشیدن شراب مست می‌شوید؛
ذَاکَ حَیْثُ یَکُونُ الْمُعْطَى أَعْظَمَ أَجْراً مِنَ الْمُعْطِی؛ ذَاکَ حَیْثُ تَسْکَرُونَ مِنْ غَیْرِ شَرَاب
با فراوانی نعمت‌ها بدون اجبار سوگند میخورید و نه از روی ناچاری دروغ می‌گویید؛ بَلْ مِنَ النِّعْمَةِ وَ النَّعِیمِ وَ تَحْلِفُونَ مِنْ غَیْرِ اضْطِرَارٍ وَ تَکْذِبُونَ مِنْ غَیْرِ إِحْرَاج
آن روزگاری است که بلاها شما را می‌گزد چونان گزیدن و زخم کردن دوش شتران از پالان! ذَاکَ إِذَا عَضَّکُمُ الْبَلَاءُ کَمَا یَعَضُّ الْقَتَبُ غَارِبَ الْبَعِیر
آه! آن رنج و اندوه چقدر طولانی و امید گشایش چقدر دور است! مَا أَطْوَلَ هَذَا الْعَنَاءَ وَ أَبْعَدَ هَذَا الرَّجَاء
اى مردم، مهار این شتران فتنه را که پشت آنها حمل کننده و زر و بال است از دست بیندازید، و از گرداگرد امام خود پراکنده نشوید که عاقبت خود را سرزنش خواهید کرد، و بىباکانه در آتش فتنهاى که پیشاپیش آن قرار گرفتهاید نروید، از راه آن به یک سو شوید، و جاده را براى آن باز بگذارید، که به جان خودم قسم مؤمن در شعله آتش آن فتنه هلاک مى‌شود، و غیر مسلمان سالم مىماند!
أَیُّهَا النَّاسُ أَلْقُوا هَذِهِ الْأَزِمَّةَ الَّتِی تَحْمِلُ ظُهُورُهَا الْأَثْقَالَ مِنْ أَیْدِیکُمْ وَ لَا تَصَدَّعُوا عَلَى سُلْطَانِکُمْ فَتَذُمُّوا غِبَّ فِعَالِکُمْ وَ لَا تَقْتَحِمُوا مَا اسْتَقْبَلْتُمْ مِنْ فَوْرِ نَارِ الْفِتْنَةِ وَ أَمِیطُوا عَنْ سَنَنِهَا وَ خَلُّوا قَصْدَ السَّبِیلِ لَهَا فَقَدْ لَعَمْرِی یَهْلِکُ فِی لَهَبِهَا الْمُؤْمِنُ وَ یَسْلَمُ فِیهَا غَیْرُ الْمُسْلِم
مثل من در میان شما مثل چراغ فروزان در تاریکى است، تا آن که در آن تاریکى در آید از آن چراغ روشنى جوید. اى مردم سخنم را بشنوید و حفظ کنید، و گوش دلتان را آماده کنید تا بفهمید؛ إِنَّمَا مَثَلِی بَیْنَکُمْ کَمَثَلِ السِّرَاجِ فِی الظُّلْمَةِ یَسْتَضِیءُ بِهِ مَنْ وَلَجَهَا فَاسْمَعُوا أَیُّهَا النَّاسُ وَ عُوا وَ أَحْضِرُوا آذَانَ قُلُوبِکُمْ تَفْهَمُوا.
امیرالمؤمنین علیه السلام در انتهای سخنان خویش تقوا و عدم دوری از امام عصر و اتصال به منبع نورانی اهل‌بیت وحی علیه السلام را راهکار عبور از فتنه‌های سخت معرفی فرمودند.
اما حضرت در خطبه 150 نهج‌البلاغه بعد از بیان روش امام زمان(عج) که روش صالحان است، در مورد قومی صحبت می‌کند که به دلیل صفات خاص از فتنه‌ها به سلامت عبور می‌کنند ایشان می‌فرمایند:
ثُمَّ لَیُشْحَذَنَّ فِیهَا قَوْمٌ شَحْذَ الْقَیْنِ النَّصْلَ
پس گروهى در آن زمان (فتنه‌ها) صیقلى می‌شوند همان طور که آهنگر، شمشیر را صیقلی می‌کند
تُجْلَى بِالتَّنْزِیلِ أَبْصَارُهُمْ وَ یُرْمَى بِالتَّفْسِیرِ فِی مَسَامِعِهِمْ وَ یُغْبَقُونَ کَأْسَ الْحِکْمَةِ بَعْدَ الصَّبُوحِ
دیده‌هاى آنها به نور قرآن جلاء داده میشود و تفسیر در گوشهایشان جا گرفته شود و در شب جام حکمت را به آنها بنوشانند بعد از اینکه در بامداد هم آشامیده باشند.
نکته قابل توجه اینکه امام علیه السلام در مورد یک قوم (فِیهَا قَوْمٌ) صحبت می‌کنند. موضوع فردی نیست بلکه مشخصات یک عده افراد در قالب یک قوم بیان شده است. در این روایت سه موضوع مهم برای این قوم مطرح است:
1- بصر آنها با قرآن جلا داده میشود
2- تفسیر در گوشهایشان قرار داده میشود
3- مدام به آنها جام حکمت می‌نوشانند.
