سخن بلاگ

در حدیثی از حضرت رسالت‌پناه(ص) آمده است که هر چیزی را قلب است و قلب قرآن سوره‌ی «یس» می‌باشد.

تعداد آیات: ٨٣ ـ تعداد کلمات: ٧٣٣ ـ تعداد حروف: ٣٠٦٨

سور‌ه‌ی مکّی جز آیه‌ی مدنی ٤٥

نامگذاری

نام سوره‌ی مبارکه به مناسبت نام «یس» که از اسم‌های پیامبر اکرم(ص) است، چنانکه شیخ طبرسی در مجمع از امام باقر(ع) روایت کرده که رسول‌اکرم(ص) دوازده اسم دارد که پنج نام آن در قرآن آمده: محمّد، احمد، عبدالله، یس و ن. و یا از جهت عنوان یکی از حروف رمزی است که در آغاز سوره آمده بدین اسم نامگذاری شده است.

این سوره‌ی مبارکه به نام «قلب قرآن» و «ریحانۀ القرآن» نیز نامیده شده است.

همچنین نام دیگر آن را «دافعه» گفته‌اند که هر گونه بدی و زشتی معنوی و اخلاقی را از دل انسان دفع می‌نماید.

دیگر به نام «قاضیه» (روا‌کننده) است که باعث روا شدن حاجات قاری آن می‌شود.

نام دیگر «مُعِمّه» است که از کلمه‌ی عموم مشتق شده و این سوره‌ی مبارکه خیر دنیا و آخرت را به طور عموم و جامع در خود جمع کرده و آن را برای انسان تضمین می‌نماید.

دیگر به نام «عزیز» است که قاری آن در روز قیامت به اسم «شریف» نامیده می‌شود.

فضائل و خواص

برحسب احادیث و روایات شریفه این سوره یکی از والاترین سوره‌های قرآنی است.

در حدیثی از حضرت رسالت‌پناه(ص) آمده است که هر چیزی را قلب است و قلب قرآن سوره‌ی «یس» می‌باشد.[١]

و نیز فرموده است:

 سوره‌ی یس در تورات به نام «المُعِمّۀ» (عمومیّت‌آفرین) نامیده شده است، از حضرتش سئوال شد مقصود از «عمومیّت‌آفرین» چیست؟ فـرمود: کسی کـه همدم و به همراه این سوره باشد او را مشمول عموم خیر دنیا و آخرت می‌نماید و از بلاهای دنیا و هول‌های آخرت مصونیّت می‌بخشد.[٢]

و در خبر است: کسی که به خاطر رضای الهی این سوره را بخواند همه‌ی گناهان او آمرزیده و دوازده برابر ثواب قرائت تمامی قرآن به وی عطا می‌شود.[٣]

و این سوره‌ی مبارکه را «دافِعَه» نیز خوانند زیرا بلاهای دنیا و آخرت را از قاری خود دفع می‌نماید.

و همچنین آن را به نام «قاضِیه» می‌گویند زیرا تمام حاجات دنیوی و اخروی را از برای صاحب خود روا کرده و هر نوع شروری را از او باز می‌دارد. و نیز هر کس به قرائت آن گوش فرا دهد به فرموده‌ی رسول خدا(ص) خداوند او را بیامرزد[٤] و همانند کسی است که هزار دینار طلا در راه خدا صدقه داده باشد.[٥]

و می‌فرماید: هر کس این سوره‌ی مبارکه را در قبرستان بخواند عذاب آن روز ایشان تخفیف می‌یابد،[٦] و به تعداد کسانی که در قبرستان دفن شده‌اند برای قاری آن حسنات می‌نویسند و گناهان را پاک می‌نمایند.[٧]

همچنین این سوره‌ی مبارکه را بر بالین هر بیماری بخوانند به عدد هر حرفی از آن ده فرشته نـزد او حاضر می‌شوند و برای او طلب آمرزش کنند و اگر اجل او رسیده باشد تشییع جنازه‌ی وی می‌نمایند و بر او نماز می‌گزارند تا به خاک سپرده شود.[٨]

و هر مریضی که در وقت سکرات موت این سوره را بخواند یا دیگری در نزد او قرائت کند رضوان خازن بهشت نزد او می‌آید و شربتی از شراب بهشت به او می‌دهد و سیراب می‌شود و هنگامی که از قبر بیرون می‌آید سیراب باشد تا داخل بهشت گردد.[٩]

و شیخ طبرسی از امام صادق(ع) در حدیثی طولانی روایت می‌کند که فرمود: هرکس سوره‌ی یس را در روز تلاوت کند تا شب از جمله‌ی محفوظین و مرزوقین خواهد بود و اگر آن را پیش از خفتن بخواند هزار فرشته بر او مأمور می‌شوند که وی را از هر شیطان و هرگونه آفتی حراست نمایند.[١٠]

و در روایتی حضرت می‌فرماید: به فرزندان خود سوره‌ی یس را تعلیم دهید که آن ریحانه (گل خوشبوی) قرآن است.[١١]

کسی که آن را بنویسد و با خود داشته باشد برای او حرز و امانی از چشمِ بد و شرّ جنّ و انس خواهد بود.[١٢]

و از رسول اکرم(ص) مروی است: کسی که در شب سوره‌ی یس را به خاطر رضای خدا بخواند بامداد که برخیز آمرزیده می‌باشد.[١٣]

و نیز فرمود: چه قدر دوست داشتم هر یک از امّت من سوره‌ی یس را حفظ و از بر می‌داشت.[١٤]

و همچنین کسی که این سوره‌ی مبارکه را در آغاز روز بخواند حاجت‌های او برآورده می‌گردد.[١٥]

و نیز بر هر میّتی خوانده شود خداوند بر او تخفیف می‌دهد.[١٦]

حضرت همچنین فرمود: کتاب خدا سوره‌ای دارد به نام «عزیز» و قاری آن را و روز قیامت به نام «شریف» خوانند و آن سوره‌ی مبارکه یس است.[١٧]

و در خبر است: کسی که راه خود و یا چیزی را گم کرده باشد آن را بخواند گمگشته‌ی خود را باز می‌یابد.[١٨]

همچنین جهت یافتن گمشده این سوره را در دو رکعت نماز بخواند و بعد از آن بگوید: «یا هادِیَ الضَّالَّۀِ رُدَّ عَلَیَّ ضالَّتِی».[١٩]

و رسول اکرم(ص) می‌فرماید: هر کس به زیارت قبر پدر و مادرش یا یکی از آن دو در هر جمعه برود و نزد ایشان سوره‌ی یس را بخواند به تعداد هر حرف آن گناهان او بخشیده می‌شود.[٢٠]

و کسی که دو سوره‌ی یس و صافّات را در روز جمعه بخواند و حوائج خود را بخواهد خداوند به وی عطا می‌فرماید.[٢١]

و در بحار آمده است: جهت حفظ قرآن، رسول اکرم(ص) به حضرت امیر(ع) تعلیم فرمود: در شب جمعه چهار رکعت نماز بگزارد در دو رکعت نخست در رکعت اوّل بعد از حمد سوره‌ی «یس» و در رکعت دوم بعد از حمد سوره‌ی «حم دخان» و در دو رکعت دیگر در رکعت اوّل بعد از حمد سوره‌ی «الم تنزیل» (سجده) و در رکعت دوم بعد از حمد سوره‌ی «تَبارَکَ الَّذین بِیَدِهِ المُلْکُ» را بخواند و بعد از نماز حمد و ثنای خداوند را به جای آورد و بر تمام انبیاء درود بفرستد و برای مؤمنین استغفار کند سپس این دعا را بخواند:

«اَللّهُمَّ ارْحَمْنِی بِتَرْکِ المَعاصِی أبَداً مَا أبْقَیْتَنِی وَ ارْحَمْنِی مِن أنْ اَتَکَلَّفَ ما لا یَعنِینِی وَ ارزُقْنِی حُسْنَ النَّظَرِ فِیمَا یُرْضِیکَ عَنِّی أللّهُمَّ بَدِیعَ السَّماواتِ وَ الأرْضِ ذَالجَلالِ وَ الإکرَامِ وَ العِزَّۀِ الَّتِی لاتُرامُ اَسْألُکَ یا اللهُ یا رَحْمانُ بِجَلالِکَ وَ نُورِ وَجهِکَ اَنْ تُلْزِمَ قَلْبِی حِفْظَ کِتَابِکَ کَمَا عَلَّمْتَنِی وَ ارْزُقْنِی أنْ أتْلُوَهُ عَلَی النَّحْوِ الَّذی یُرْضِیکَ وَ أسْألُکَ اَن تُنوِّرَ بِالْکِتابِ بَصَرِی وَ تُطْلِقَ بِهِ لِسَانِی وَ تُفَرِّجَ بِهِ عَنْ قَلْبِی وَ تَشْرَحَ صَدْرِی وَ تَسْتَعْمِلَ بِهِ بَدَنی وَ تُقَوِّیِنِی عَلَی ذَلِکَ وَ تُعِینَنِی عَلَیهِ فَإنَّهُ لا یُعِینَنِی عَلَی الخَیْرِ غَیْرُکَ وَ لا یُوَفِّقُنِی لَهُ اِلّا اَنْتَ».

و این عمل را در سه شب یا پنج شب یا هفت شب جمعه به جای آورد قرآن را حفظ خواهد کرد و نتیجه‌ی آن از مؤمن هرگز تخلّف ندارد، و در پایان آمده است که به حضرت أمیرالمؤمنین(ع) فرمودند: یا اَبَاالحَسن تعلیم کن آن‌ها را (به‌دیگران) تعلیم کن آن‌ها را.[٢٢]

و مرحوم راوندی در کتاب دَعَواتَش از رسول خدا(ص) درباره خواص و برکات سوره‌ی مبارکه یس روایتی نقل می‌کند که مضمون آن می‌فرماید:

هر گرسنه و هر برهنه‌ای که آن را بخواند و هر مجرّد و غیر متأهل، هر مریض و آن کس که در بند است و هر مسافر و هر کسی که گم کرده‌ای دارد آن را تلاوت نماید، همگان به یاری حق به مراد می‌رسند و چنانچه آن را نزد میّتی بخوانند باعث تخفیف بر او خواهد بود.[٢٣]

و حُذیفه یمانی روایت می‌کند: کسی که سوره‌ی یس را هر روز بخواند خداوند از او در روز قیامت حسابرسی نخواهد کرد.[٢٤]

همچنین کسی که این سوره را بنویسد و همراه خود بدارد از حسد و چشمِ بد و شرّ انس و جنّ و دیوانگی و حشرات و دردها و عارضه‌های ناگوار محفوظ خواهد ماند.[٢٥]

همچنین دارنده‌ی این سوره‌ی مبارکه به همراه خود رؤیاهای خوب بسیاری خواهد دید. [٢٦]

و در «تحفه‌ی رضویّه» آمده است:

هنگام ظهور خطرات صاعقه و برق‌های آسمانی جهت مصون ماندن از آن، سوره‌های «یس»، «حمدخان»، «توحید»، «معوّذتین» و «آیۀ‌الکرسی» را تلاوت نمایند.[٢٧]

و چنانچه آن سوره را بنویسند و در باغ بیاویزند برکت‌دار می‌شود.[٢٨]

و اگر آن را به نیّت آدم گریخته یا غایب بخوانند باز می‌یابد.[٢٩]

و چنانچه شخص اسیر یا زندانی آن را تلاوت کند به یاری حق راه خلاصی خواهد یافت.[٣٠]

همچنین اگر انسانِ مدیون بخواند قرض او اداء می‌شود.[٣١]

و هر کس آن را در آغاز روز بخواند حاجت‌های او برآورده می‌گردد.[٣٢]

و جهت باز شدن انسان بسته چنانچه این سوره‌ی مبارکه را با مُشک و زعفران بنویسند و بشویند و به او بدهند بیاشامد به یاری خدا باز می‌گردد.[٣٣]

و کسی که حبس‌البول دارد از آن آب (و به قولی مخلوط با عسل) بیاشامد به یاری حق تعالی بهبود می‌یابد.[٣٤]

و در «ختوم» آورده است: جهت حاجات مشروعه ختم این سوره‌ی مبارکه را در پنج روز به جای آورد: در روز نخست بخواند و به پیامبر خاتم(ص) هدیه نماید و در روز دوّم به حضرت امیر(ع) و در روز سوّم به حضرت صدّیقه کبری فاطمه زهرا(س) و در روز چهارم به حضرت امام حسن مجتبی(ع) و در روز پنجم به حضرت سیدالشهدا امام حسین(ع) هدیه نماید و بعد بگوید: الهی این پنج بزرگوار را شفیع آوردم تا حاجتم را برآوری که إن‌شاءالله دعا مستجاب است.[٣٥]

و نیز در «منتخب» آمده است: هر کس حاجتی داشته باشد وضو بگیرد و جهت برآورده شدن حاجت و استجابت دعا، روبه قبله با حضور قلب صد بار صلوات بفرستد و شروع به خواندن این سوره‌ی مبارکه نماید و حاجت خود را در سه موضع از خداوند بخواهد: یکی بعد از «إمامٍ مُبِین» و دیگری بعد از «فِی فَلَکٍ یَسْبَحُونَ» و سوّمی بعد از «سَلَامٌ قَوْلاً مِنْ رَبٍّ رَحِیمٍ» و چون به این (آیه‌ی اخیر) برسد آن را سی و چهار مرتبه (یا چهارده مرتبه یا هفت مرتبه) تکرار نماید و پس از اینکه سوره را به اتمام رسانید این دعا را بخواند:

«سُبْحانَ المُفَرِّجِ عَنْ کُلِّ مَحْزُونٍ سُبْحانَ المُخَلِّص ِعَنْ کُلِّ مَسْجُونٍ سُبحانَ المُنَفِّسِ عَنْ کُلِّ مَدْیُونٍ سُبْحانَ العَالِمِ عَنْ کُلِّ مَکْنُونٍ سُبْحانَ مَنْ جَعَلَ خَزائِنَهُ بَینَ الکَافِ وَ النُّونِ سُبْحانَ مَنْ إذا اَرَادَ شَیْئاً أنْ یَقُولَ لَهُ کُنْ فَیَکُونُ فَسُبْحانَ الَّذِی بِیدِهِ مَلَکُوتُ کُلِّ شَیءٍ وَ إلَیهِ تُرجَعُونَ» سپس بگوید: «اَللّهُمّ افْتَحْ لِی أبْوابَ رَحْمَتِکَ وَ أبْوابَ خَزائِنِکَ بِحَقِّ سورۀِ یس وَ تَفَضُّلِکَ وَ کَرَمِکً یا اَرْحَمَ الرّاحِمِینَ».

آنگاه صد و یک مرتبه بگوید:

«یا مُفَرِّجَ الهَمَّ فَرِّجْ».

و برخی گفته‌اند که در آیه‌ی «جَمِیعٌ لَدَیْنا مُحْضَرُونَ» نیز حاجات خود را به‌قاضیَ‌الحاجات عرضه بدارد و قدرت حق را در اجابت مشاهده نماید.[٣٦]

همچنین در «ختوم» جهت گرفتن حاجت آمده است:

در شب نیمه‌ی شعبان، یس را سه مرتبه بخواند: مرتبه‌ی اوّل جهت طول عمر، مرتبه‌ی دوّم برای عافیت از بلاها و مرتبه‌ی سوم جهت توفیق انجام وظیفه (و در نسخه‌ای جهت توسعه‌ی روزی) و در هر بار بعد از آن دعای هفتم صحیفه سجادیه را «یا مَنْ تُحَلُّ بِهِ عُقَدُ المَکارِهِ...» بخواند.[٣٧]

و نیز جهت رفع غم و اندوه این سوره‌ی مبارکه را قرائت کند و بعد از آن بگوید:

«سُبْحانَ المُفَرِّجِ عَنْ کُلِّ مَحزونٍ سُبْحانَ المُنَفِّسِ عَنْ کُلِّ مَدْیُونٍ سُبْحانَ مَنْ جَعَلَ خَزائِنَهُ بَیْنَ الکَافِ وَ النُّونِ إنَّمَا أمْرُهُ إذا أرَادَ شَیْئاً أنْ یَقُولَ لَهُ کُنْ فَیَکُونُ فَسُبْحانَ الَّذی بِیَدِهِ مَلَکوتُ کُلِّ شَیءٍ وَ إلَیهِ تُرْجَعُونَ». آنگاه سه مرتبه بگوید: «یا مُفَرِّجَ الهَمِّ فَرِّجْ».[٣٨]

و در طریقی دیگر جهت جمیع حوائج شرعیه ختم این سوره‌ی مبارکه این چنین آمده است:

در جای خلوتی بنشیند و سوره‌ی مبارکه‌ی یس را یک مرتبه به این ترتیب تلاوت نماید: به‌کلمه‌ی «مُبین» اوّلی که می‌رسد انگشت کوچک (خنصر) دست راست را جمع کند و نگاه دارد و به‌ «مُبین» دوّمی که رسید انگشت بعد از آن (بنصر) را جمع نماید و در «مُبین» سوم انگشت میانه (وُسطی) و در «مُبین» چهارم انگشت سبّابه و در «مُبین» پنجم انگشت شست (ابهام) و در «مُبین» ششم انگشت (خنصر) دست چپ و در «مُبین» هفتم انگشت بعد از آن (بنصر) را جمع نماید تا اتمام هفت «مُبین»، آنگاه سوره را تمام نماید سپس به ازای هر یک انگشت‌های بسته یک آیۀ‌الکرسی تا «هُم فِیهَا خَالِدُونَ» بخواند و از دست راست که جمع کرده بود باز کند تا به دست چپ برسد و هفت انگشت را باز نماید و هفت آیۀ‌الکرسی نیز تمام گردد به امید حق تعالی به مراد می‌رسد و این عمل به تجربه رسیده است.[٣٩]

پی نوشت