إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَى آدَمَ وَ نُوحًا وَ آلَ إِبْرَاهِیمَ وَ آلَ عِمْرَانَ عَلَى الْعَالَمِینَ ﴿٣٣﴾
ذُرِّیَّةً بَعْضُهَا مِنْ بَعْضٍ وَ اللَّهُ سَمِیعٌ عَلِیمٌ ﴿٣٤﴾
بررسی آل عمران در آیه شریفه 33 سوره آل عمران :
درباره مورد فوق هم تنها فایده و استفاده ای که از آن می توان انتظار داشت، پیدا کردن منظور آیة قرآن است که می فرماید: «خداوند، آدم و نوح و آل ابراهیم و آل عمران را بر جهانیان برتری داد.» (آل عمران/33)
در مورد تعیین مراد آیه فوق، از آل عمران، سه قول وجود دارد. برخی معتقدند که منظور از آل عمران، حضرت موسی ـ علیه السّلام ـ است و برخی دیگر گفته اند: منظور امیرالمؤمنین علی ـ علیه السّلام ـ می باشد، چرا که نام پدر آن حضرت عمران ذکر شده و برخی دیگر نیز مراد قرآن از آل عمران را، حضرت مریم و حضرت عیسی دانسته اند.[8] و هر سه برای گفتار خود قرائنی ذکر کرده اند. و حتی علامه طباطبایی با ذکر ادله ای قول سوم را بهتر دانسته و آن را مورد تأیید قرار داده است.[9] لکن باید توجه داشت که چون خداوند در آیة مذکور ابتدا از آل ابراهیم ـ علیه السّلام ـ نام برده، اقوال سه گانه هیچ منافاتی با هم پیدا نمی کنند و شاید هر سه قول هم صحیح باشد؛ زیرا هم عمران پدر موسی ـ علیه السّلام ـ از اولاد ابراهیم است و هم عمران پدر حضرت مریم و هم عمران پدر حضرت علی ـ علیه السّلام ـ . بنابراین هر سه این افراد در ضمن آل ابراهیم از برگزیدگان می باشند. (اندیشه قم)
علامه طباطبایی در تفسیرالمیزان ذیل آیه شریفه در باره آل عمران آورده است:
و اما آل عمران ظاهرا مراد از آن دودمان عمران پدر مریم باشد، و کلمه (مریم ابنة عمران ) در قرآن کریم مکرر آمده، و اما عمران پدر موسى حتى در یک مورد هم ذکر نشده و اگر شده بطورى ذکر نشده که متعین در پدر موسى باشد، و این خود مؤید همین احتمال است که مراد از وى عمران پدر مریم (علیهاالسلام ) باشد، و بنابراین مراد از آل عمران عبارت مى شود از مریم و عیسى (علیهماالسلام ) یا آن دو با همسر عمران. ( تفسیر المیزان)
کنکاش ما :
به نظر میرسد بعید است که قرآن برای دو نفر یا سه نفر لفظ آل را به کار ببرد چون آل در زبان عربی خاندان و اعقاب را می گویند. (آل در ویکی شیعه)
و همچنین ضرورت ندارد که ما آل عمران را در آیه 33 با لفظ عمران در آیه 35 مرتبط بدانیم. این دو آیه شریفه ارتباط ظاهری ندارند، ارتباط معنایی هم لزومی ندارد و قرینه ای در اینجا یا جای دیگر ندارد. به عبارتی آیه 33 عبارتی مستقل از آیه 35 است.
و اما در آیه 33 آل عمران را در ادامه و در ردیف آدم و نوح و آل ابراهیم آورده است . و فعل اصطفی با معنای برگزیدن خداوند نشان دهنده این که شامل افراد صالح و انبیاء و اولیاء آنها میشود نه ظالمین .
در مورد حضرت موسی و برادرش هارون هم جایی ندیدیم که از خاندان آنها به صورت مجزا ذکری شده باشد که بخواهیم عمران در این آیه را پدر حضرت موسی (ع) تلقی کنیم.
بنابراین به این نتیجه میرسیم که باید از روایات استفاده کرد که به احتمال قریب به یقین ، منظور از آل عمران در این آیه شریفه فرزندان و ذریه پاک امیرالمومنین حضرت علی (علیه السلام ) باشد که شامل ائمه هدی (ع) و سادات گرانقدر و صالح از ذریه آنها میشود.
