سخن بلاگ

به گزارش شبکه اطلاع رسانی دانا به نقل از زنگ اول اموری که در تقویت حافظه و فهم مؤثرند می توان به چند دسته تقسیم بندی نمود.

 الف) امور معنوی:

 1. یاد خدا (انجام امور عبادى و تکالیف شرعی بویژه نماز اول وقت).

 2. خواندن دعاهایی که برای تقویت حافظه مؤثر است، از امام معصوم نقل شده است که از خدا بخواه که عقل تو را قوى بگرداند و از خدا طلب فهم و درک نما [1] به عنوان نمونه چند دعا که برای تقویت حافظه مؤثر است بیان می کنیم:

 یک) دعایی که پیغمبر (ص) به امیرالمؤمنین (ع) براى حافظه تعلیم نمود: «سبحان من لایعتدى على اهل مملکته، سبحان من لایأخذ اهل الارض بالوان العذاب، سبحان الرؤوف الرحیم، اللهم اجعل لى فى قلبى نورا و بصرا و فهما و علما انک على کل شى‏ء قدیر». [2]

 دو) سیدبن طاوس نقل مى‏کند که براى احیاى قلب این دعا را سه بار بخواند:

 «یا حى یا قیوم یا لااله الا انت اسئلک أن تحیى قلبى اللّهم صل على محمد و آل محمد». [3]

 سه) دعای در هنگام مطالعه: «اللهم اخرجنى من ظلمات الوهم و اکرمنى بنور الفهم اللّهم افتح علینا ابواب رحمتک و انشر علینا خزائن علومک برحمتک یا ارحم الراحمین». [4]

 چهار) هر روز بعد از نماز صبح پیش از آنکه تکلم کند بگوید: «یا حى یا قیّوم فلا یفوت شیئا علمه و لایؤده». [5]

 3. خواندن قرآن به خصوص آیه‏الکرسى.

 4. اجتناب از چیزهایى که باعث فراموشی مى‏شود مانند؛ معصیت و گناه، علاقه و وابستگی زیاد به دنیا، سرگرمی و اشتغال بیش از حد به آن و غمگین و محزون بودن برای مسایل دنیایی. [6]

5. کاهش اضطراب و کسب آرامش بویژه هنگام مطالعه.

6. کاهش اشتغالات ذهنى.

 7.تقویت تمرکز و دقت.

ب) رعایت امور مادی

 1.تأمین نیازهاى طبیعى و فیزیولوژیکى (تغذیه ى مناسب، ورزش، رعایت بهداشت)

2. مسواک کردن

3. استفاده بیشتر از مواد حاوى گلوکز (مثل خرما، عسل و شیرینى جات طبیعى). مواد داراى کلسیم و فسفر و ویتامینها مانند: لبنیات، روغن ماهى، پرتقال، گوجه فرنگى ، سبوس گندم، سبزیجات تازه ،  هویج، جگر.

 در کتاب مفاتیح الجنان آمده: استمرار خوردن مویز در ناشتا، به خصوص اگر سرخ و بیست و یک دانه باشد، خوردن حلوا ، گوشت نزدیک گردن، عسل و عدس، در تقویت حافظه مؤثر است. [7]

4. تمرین و تکرار مطالب (خیلى مهم است).

5. بعد از هر 45 دقیقه مطالعه حدود 10 دقیقه استراحت کردن.

6. تمرینات تنفسى براى انجام این تمرین کافى است در حالت ایستاده یا درازکش ریه را از هوا پر نموده و با آرامش بازدم را انجام دهید.

حفظ قرآن موثر در تقویت حافظه

توصیه‌های آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی:  در روایات داریم که خواندن بعضی از آیات قرآن کریم مثل آیة‌الکرسی، در تقویت حافظه مۆثر است. اصولاً‌ یکی از برکات تلاوت قرآن مجید این است که حافظه انسان را تقویت می‌کند. این از نظر معنوی و روحانی. غذاهای موثر در حافظه از نظر جسمانی نیز مشخص شده که بعضی از غذاها سبب تقلیل حافظه می‌شود، از جمله مصرف زیاد ماست و دوغ و امثال آن. برعکس بعضی از غذاهایی که نیروبخش است، مانند:

خوردن مواد شیرین، نه شیرینی‌های مصنوعی، بلکه شیرینی‌های طبیعی مانند: خرما، عسل، انگور و امثال این‌ها که حافظه را تقویت‌ می‌کند.

تکرار دروس؛ باز هم تکرار می‌کنم، روش بسیار مۆثر، همان تکرار زیاد حفظ کردن است که با رعایت مسائل جنبی مثل وقت و زمان و مکان، تأثیر عمیقی دارد. مثلاً‌ تجربه نشان داده است که ذهن انسان، صبح‌ها آمادگی بیشتری برای حفظ دارد، مخصوصاً کسی که شب را خوب استراحت کرده، زودتر از خواب بیدار شود، و بعد از نماز و تلاوت آیاتی از قرآن کریم، مشغول حفظ شود.

مکان مناسب؛ مکان‌ هم باید طوری باشد که ذهن انسان را به چیز دیگری مشغول نکند. بعضی‌ها وقتی مطلبی را حفظ می‌کنند، رادیو را هم باز می‌کنند! تلویزیون را هم روشن می‌کنند! آن را گوش می‌دهند، این یکی را هم تماشا می‌کنند و می‌خواهند همزمان مطالب مورد نظرشان را هم حفظ کنند که با این پراکندگی حواس، چنین کاری مقدور نیست. 

یک اعرابی نزد پیامبرصلّی الله علیه و آله و سلّم آمد و گفت که حافظه قوی داشتم و حالا فراموشکار شده ام؛ فرمودند: قبلا قیلوله می کردی.. و حالا ترک کرده ای؟ گفت: آری، فرمودند: دوباره انجام بده، انجام داد و حافظه اش برگشت

{پیامبر خداصلّی الله علیه و آله و سلّم} به من فرمودند: یا علی؛ هر کس که سه روز ناشتا به بخورد، ذهنش صفا پیدا می کند و درونش از حلم و علم پر می شود و از مکر ابلیس و سپاهیانش در امان می ماند

تقویت کننده های حافظه و ذهن

قرآن، روزه داری، کندر و …

- امام علی علیه السلام از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله نقل می کنند که: پنج چیزند که فراموشی را برطرف می کنند و حافظه را می افزایند و بلغم را می برند: مسواک زدن، روزه گرفتن، خواندن قرآن، عسل و کندر.

- پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: بر شما باد کندر که حرارت را از قلب می زداید چنان که انگشتان، عرق را از پیشانی؛ کمر را سفت کرده؛ و ذهن را پاکیزه و دیـده را روشـن می کند و فراموشکاری را می برد.( مستدرک ‏الوسایل 16 374 43- باب اللبن … ص 373)

دعای پیامبر(صلّی الله علیه و آله و سلّم)

- «… فَمَا نَسِیتُ شَیْیاً قَطُّ مُنْذُ دَعَا لِی‏:{امام علی علیه السّلام فرمودند} از آن گاه که {پیامبرصلّی الله علیه و آله و سلّم} دعایم کرد، هرگز چیزی را فراموش نکردم.( مستدرک ‏الوسایل 17 342 14- باب حکم استنباط الاحکام النظریه)

سوره حشر

- «الْحَشْرُ مَنْ کَتَبَهَا فِی جَامِ زُجَاجٍ وَ غَسَلَهَا بِمَاءِ الْمَطَرِ وَ شَرِبَهَا یُرْزَقُ الْحِفْظَ وَ الْفِطْنَه» : هر کس که سوره حشر را در جامی از شیشه بنویسد و آن را با آب باران بشوید و بنوشد، حافظه و زیرکی، روزیش خواهد شد.( مستدرک ‏الوسایل 4 312 33- باب جواز کتابه القرآن …)

دعا

- دعای سبحان من لا یعتدی… که در کتاب شریف مفاتیح الجنان ذکر شده است و باید بعد از نمازها خوانده شود.

- (دعای روز سه شنبه) خدایا در این روز ذهن{قوی} و بیداری را نصیبم کن و از تهی مغزی و دگرگونی افکار دورم ساز و از هر خیری که در این روز نازل می کنی، نصیبی برایم قرار ده، به بخشندگی ات ای بخشنده ترین بخشندگان.( بحارالانوار 95 20 فصل فیما یختص بالیوم الثالث… ص 19)

-  شهاب الدّین سهروردی می گوید: کسی که کند ذهن و کم حافظه است، هر روز بعد از نماز صبح، ذکر یا حیّ یا قیِوم را بگوید، دیگر از دانسته هایش چیزی را از کف نمی دهد و از آنها احساس خستگی نمی کند، حافظه اش زیاد و فراموشی اش کم خواهد شد.( المصباح ‏ للکفعمی 199 الفصل الرابع و العشرون فی ذکر آیات الحرس و …)

عسل

- در عـسل، شــفـای هـر دردی است و هر کس سرانگشتی از عسل را ناشتا بلیسد، بلغم را قطع می کند، صفرا را می شکند، تلخی سودا را می برد، ذهن را صفا می دهد و حافظه را نیکو می گرداند اگر همراه کندر نر خورده شود.( مستدرک ‏الوسایل 16 366 37- باب اکل العسل و … ص365)

- پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود : هر کس که خواهان حافظه است، عسل بخورد.( همان)

-امام صادق علیه السلام فرمود:  مسواک زدن یازده ویژگی دارد؛ از سنّت است، دهان را پاکیزه می کند، چـشـم را جـلا می دهد، پروردگار را راضی می کند، بلغم را می برد، حافظه را تقویت می کند، دندانها را سفید می کند، حسنات را دو چندان می کند، پـیـلـه دنـدانها را از بین می برد، لثه را محکم می کند، اشـتـهـای به غذا را باز می کند و ملایک را خوشحال می کند.( الکافی 6 495 باب السواک … ص495)

مویز

- کسی که بر خوردن مویز ناشتا مداومت نماید، فهم و حافظه و ذهن، روزیش می شود و از بلغم کم خواهد شد.( بحارالانوار 59 271 باب 88- نوادر طبهم ع و جوامعها … ص 260)

کرفس

- پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: بر شما باد به کرفس که غذای الیاس و یسع و یوشع بود(و روایت شده است) که باعث توانایی حفظ روشنی قلب و از بین رفتن جنون و جذام و پیسی است.(همان)

انار

-از امام صادق علیه السلام روایت شده است که فرمودند: انار را با پیه آن بخورید که مـعـده را دبّاغی می کند و توانایی ذهن را می افزاید.( الکافی 6 354 باب الرمان … ص 352)

سرکه

- سفره ای نزد امام رضاعلیه السّلام پهن کردند که در آن سرکه و نمک بود و ایشان با سرکه آغاز کردند؛ پرسیدند: فدایت شوم، به ما امر کردید که با نمک آغاز کنیم فرمودند: این دو مثل همند؛ به درستی که سرکه، ذهن را قوی می کند و عقل را زیاد می نماید.( الکافی 6 329 باب الخل … ص329)

شهاب الدّین سهروردی می گوید: کسی که کند ذهن و کم حافظه است، هر روز بعد از نماز صبح، ذکر یا حیّ یا قیِوم را بگوید، دیگر از دانسته هایش چیزی را از کف نمی دهد و از آنها احساس خستگی نمی کند، حافظه اش زیاد و فراموشی اش کم خواهد شد

* به پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: «  به بخورید که ذهن را می افزاید؛ سنگینی سینه را از بین می برد و فرزند را زیبا می کند.» (مستدرک ‏الوسایل 16 402 69- باب السفرجل … ص399)

- پس {پیامبر خداصلّی الله علیه و آله و سلّم} به من فرمودند: یا علی؛ هر کس که سه روز ناشتا به بخورد، ذهنش صفا پیدا می کند و درونش از حلم و علم پر می شود و از مکر ابلیس و سپاهیانش در امان می ماند.( بحارالانوار 39 125 باب 78)

حجامت

- «... حجامت، عقل را افزون کرده؛ بر قـدرت حـافـظـه می افزاید.» (بحارالانوار 59 126 باب 54- الحجامه)

شانه زدن

- از امام صادق علیه السّلام درباره تفسیر آیه شریفه: «خُذُوا زِینَتَکُمْ عِنْدَ کُلِّ مَسْجِدٍ» پرسیده شد؛ فرمودند: {منظور} شانه زدن است که روزی را جلب می کند؛ مو را نیکو می کند؛ حاجت را برآورده می کند؛ آب کمر را می افزاید و بـلـغـم را قـطـع مـی کـند. پیامبر خداصلّی الله علیه و آله و سلّم، پایین محاسنش را چهل بار و بالای آن را هفت بار شانه می زد و می فرمود که این کار، ذهن را توان می دهد و بلغم را قطع می کند.( وسایل ‏الشیعه 2 121 71- باب استحباب التمشط)

قیلوله(خواب قبل از ظهر)

- یک اعرابی نزد پیامبرصلّی الله علیه و آله و سلّم آمد و گفت که حافظه قوی داشتم و حالا فراموشکار شده ام؛ فرمودند: قبلا قیلوله می کردی.. و حالا ترک کرده ای؟ گفت: آری، فرمودند: دوباره انجام بده، انجام داد و حافظه اش برگشت. (من‏ لایحضره الفقیه 1 503 باب کراهیه النوم بعد الغداه …)

[1] بحارالانوار، ج 1، ص 224 روایت 17 روایت عنوان بصرى.

[2] مفاتیح‏الجنان، فصل اول از باب اول، تعقیبات نماز.

[3] همان، کتاب باقیات صالحات .

[4] همان.

[5] همان.

[6] همان.

[7] همان.

انتهای پیام/