سخن بلاگ

کشیدن سیگار مقدمه‌ا‏ی است برای شروع اعتیاد به موادمخدر ...

عوامل زمینه‌ساز،نشانه‌ها و پیشگیری از اعتیاد در جوانان
در پاسخ به این سوال که چرا نوجوانان از مواد مخدر استفاده می‌کنند به نظر می‌رسد که حداقل در زمینه مصرف تفریحی و آزمایشی مواد در نوجوانان عامل کنجکاوی و قرار گرفتن در معرض فشار همسالان مهم‌ترین عوامل باشد, در عین حال, نوجوان تصور می‌کند که در برابر آثار منفی مواد مخدر آسیب‌ناپذیرند, در حالیکه واقعیت غیر از این است.

عده‌ای نیز معتقدند که مصرف مواد به آن‌ها نوعی آرامش و رهایی از آشفتگی درونی می‌دهد. مثلاً آن‌ها را شاد و سر حال می‌کند یا اندوه و ناراحتی را از بین می‌برد, در حالیکه در دراز مدت آثار و تبعات منفی آن مشخص و نمایان خواهد شد.

 بطور کلی طبقه‌بندی علل استفاده جوانان از مواد مخدر به‌صورت زیر است:
1- عوامل فردی : شامل نارحتی‌های روانی و جسمانی, وضعیت بد تحصیلی, محرویت‌ها, فشارهای روانی, احساس حقارت, اعتمادبنفس پایین, نظر مثبت در مورد مواد مخدر, شروع مصرف سیگار در سن پایین, تنوع طلبی, هیجان‌خواهی, درمان مشکل‌های خلقی, بیدار ماندن درشب امتحان و . . . می‌باشد.

2- عوامل خانوادگی : شامل مصرف مواد مخدر توسط والدین, درگیری و اختلاف والدین, ناهماهنگی بین والدین در تربیت فرزندان, آزادی بیش از حد یا کنترل سخت و شدید فرزندان, جدی نگرفتن تربیت فرزندان, نبودن احساس و عاطفه و محبت بین اعضای خانواده, ضعف معنویت و اعتقاد در خانواده, دور بودن والدین از یکدیگر بنا به دلایل مختلف و . . . می‌باشد. ارتباطات کمرنگ عاطفی وجود پیوند و ارتباطات عمیق خانوادگی نقش بسزایی در پیشگیری از اعتیاد دارد و هر قدر این روابط به سردی گراید خطر اعتیاد در محیط خانواده نیز افزایش می‌‏یابد.

عدم مهارت والدین در تربیت فرزندان وجود فرد معتاد در خانواده، سهل‌‏انگاری در توجه به زنگ خطرها مثل مصرف سیگار، ایجاد تنش و درگیری بین اعضاء خانواده، عدم گفتگو پیرامون اعتیاد در خانواده، فقر مادی یا رفاه اقتصادی خانواده دیگر عوامل گرایش به مصرف مواد مخدر می‌باشند. خانواده‌‏های بدسرپرست، بی‏ سرپرست و تک ‏سرپرست در این خانواده ‏ها به خاطر عدم وجود یکی از والدین و یا عدم صلاحیت آنان در تربیت آنان در تربیت فرزندان احتمال بروز اعتیاد افزایش خواهد یافت.

3- عوامل محیطی : شامل رابطه داشتن با دوستان و همسالان ناباب و معتاد, در دسترس بودن مواد مخدر, بیکاری, نداشتن برنامه برای پر کردن اوقات فراغت, پیدا کردن پایگاه و منزلت در بین دوستان, پذیرفته شدن در گروه و . . . می‌باشد.
4- عوامل اقتصادی : در بر گیرنده مواردی چون فقر مالی یا رفاه اقتصادی بیش از اندازه, عدم درآمد کافی, مشاغل شبانه و . . . می‌باشد.
5- عوامل فرهنگی و آموزشی: برخورداری از سواد پایین و عدم آگاهی از زیان‌های سو مصرف مواد مخدر نمونه‌هایی از این عوامل هستند.

علائم مصرف مواد مخدر میتواند به ‌شکل منفی و مثبت مشاهده شود:
مثبت : در کوتاه مدت مصرف مواد مخدر موجب افزایش کارآیی فرد می‌گردد, فرد احساس سرخوشی, سبکی, قدرت و پرانرژی بودن می‌کند. فعالیت‌های سخت و دشوار تسهیل گشته و یادگیری مطالب جدید آسان می‌گردد, حافظه تقویت شده و یادآوری مطالب قبلی به‌راحتی امکان‌پذیر می‌گردد. همچنین مقاومت در مقابل درد افزایش می‌یابد. اما باید بدانیم که این تغییرها کوتاه مدت است, و معمولاً اثرات منفی پس از مدتی نمایان می‌شود.

منفی :
- وابستگی و افسردگی.

- تغییرات شخصی :
1- کاهش علایق و انگیزه‌ها.
2- کاهش احساس مسؤلیت.
3- کاهش توجه به تحصیل, شغل و خانواده.

در مصرف مواد به‌ طور عمده مشکل‌های زیر قابل مشاهده است :
- بی‏خوابی هنگام شب
- خواب‏ آلودگی در طی روز
- پرخاشگری
- آبسه چرکی مغز
- عفونت مغز
- بیماری‌های مختلف ناشی از مرگ بخشی از سلول‌های مغزی و نخاع به دنبال مصرف زیاد.

- گوارش : تهوع و استفراغ، کاهش اسید معده و اختلال در هضم غذا بی ‏اشتهایی و کاهش وزن.
- کلیه : ناتوانی در تخلیه ادرار، نارسایی، عفونت کلیه.
- پوست : خارش، تیره شدن رنگ پوست، تیرگی لبها، کهیر، عفونت پوست.
- ریه : انسداد ناگهانی رگ‌های تغذیه کننده ریه، عفونت ریه، ایست تنفسی به دنبال مصرف زیاد.
- قلب : نارسایی قلب، بهم خوردن نظم ضربان قلب، عفونت کلیه داخلی و دریچه‌‏های قلب.
- عروق و خون : سخت شدن دیواره عروق، التهاب عروق، عفونت عروق.
- کبد : اشکال در کار کبد، عفونت و التهاب کبد، بیماری مزمن کبدی.
- بیضه و تخمدان : کاهش میل جنسی، کاهش توان جنسی.

- یبوست شدید و خونریزی و احتمالاً برخی از اختلال‌های دستگاه گوارشی مانند : کم شدن حرکات معده, زخم اثنی و عشر, التهاب معده, کاهش ترشح لوزالمعده, صفرا,کند شدن هضم غذا و بی‌اشتهایی و . . .
- ناراحتی‌های پوستی از قبیل خارش, ایجاد لکه‌های پوستی و ورم جلدی.
- کاهش فشار خون و سرگیجه.
- خواب آلودگی و عدم هوشیاری, ضعف و رنجوری مفرط.
- خونریزی مغزی داخل جمجمه‌ای (به علت مصرف غیرپزشکی آمفتامین).
- عفونت‌های ناشی از آلودگی وسایل تزریق مانند: کزاز, التهاب کبد, التهاب پوشش داخلی قلب, ایدز, ناراحتی ریوی و . . .

- قانقاریا (به علت نرسیدن خون کافی و اختلال تغذیه در بافت‌ها) که سبب مرگ نسوج مبتلا می‌گردد و احتمالاً به قطع قسمت‌های آسیب دیده منجر می‌گردد.
- کاهش مقاومت بدن در مقابل امراض عفونی, مانند: ذات الریه, سل و آبسه‌های ریوی.
- قطع ترشح مواد شبه مرفین یا مسکن‌های طبیعی بدن.
- وابستگی به مواد مخدر (اعتیاد).
- تحمل دارویی (نیاز به بالا بردن پیوسته مواد مخدر).
- افت توانایی بدنی و ناتوانی در عملکردهای مختلف به‌علت مصرف بالای انرژی.

معتادان به مواد مخدر در اثر مصرف مواد مخدر دچار کم‌کاری غده هیپوفیز (یکی از غده‌های مغزی) و کورتکس (قسمتی از مغز که با آن فعالیت‌های عالی مغزی انجام می‌گیرد) خود شده و به مرور ترشح مواد شیمیایی مغزی (انتقال‌دهنده‌های عصبی) که مواد ضد درد و استرس مغز هستند را دچار اختلال می‌کنند. آن‌ها به‌تدریج به مواد مخدر وابستگی جسمانی و روانی پیدا می‌کنند.

توصیه‌های پیش‌گیرانه :
1. خطرات و عوارض مصرف مواد اعتیاد‏آور را خوب بشناسید.
2. مواد مخدر را حتی یک بار هم امتحان نکنید. هیچکس در کل دنیا نمی‏تواند به شما اطمینان بدهد که یکبار مصرف کردن معتادتان نمی‏کند. معتادی وجود ندارد که به‌خاطر معتاد شدن مصرف مواد را شروع کرده باشد!؟ پس این همه معتاد از کجا آمده‌اند؟!!! آیا دوست دارید پریدن از طبقه دهم یک ساختمان یا لمس کردن سیم‏های بدون روکش برق را حتی برای یک بار هم امتحان کنید؟

3. به هر کس که مواد را به شما تعارف کرد محکم و قاطع بگوید «نه» اینکه ما بتوانیم به دوستمان «نه» بگویم یک هنر است. افراد خوش فکر هر تعارفی که مخالف سلامتی‌یشان باشد به‌راحتی رد می‌کنند.
4. این فکر اشتباهی است که هر موقع بخواهیم می‌توانیم مواد مخدر را مصرف نکنیم. ‌بعضی‏ها فکر می‏کنند با بقیه فرق دارند و هر وقت که اراده کنند می‌توانند مصرف مواد را کنار بگذارند، در حالی که این طرز تفکر منجر به اعتیاد می‏شد.

5. جواب‌هایی از قبل برای اصرار زیاد اطرافیانتان آماده کنید. پیشاپیش به این جمله‌ها فکر کنید «خیلی کیف داره»، «شنگول میشی»، «سرحال میشی» و اگر کمی‌ تردید کنید، می‌گویند: «بچه ننه‌ای»، «‌ترسویی»، اول تجربه کن بعد بگو بده»، «هنوز مرد نشدی»، «پس چرا فلانی کشید و معتاد نشد ؟ و . . .

6. یادتان باشد که کشیدن سیگار مقدمه‌ا‏ی است برای شروع اعتیاد به موادمخدر.
7. از رفت و آمد در مکان‏های آلوده و دوستی با افراد مشکوک پرهیز کنید.
8. از دوستی با افرادی که با شما اختلاف سنی زیادی دارند خودداری کنید.
9. به یاد داشته باشید مواد اعتیادآور سم کشنده‌ای هستند، که اثر آن‌ها به‌تدریج ظاهر می‏شد.
10. به صحبت‏های پدر و مادرتان اطمینان کنید و سعی کنید ارتباط‌تان را با آن‌ها محکم کنید.

11. با مطالعه، ورزش و تفریحات سالم برای اوقات فراغت خودتان را برنامه‌ریزی کنید.
12. به یاد داشته باشید کسانی که مواد مخدر رو به شما معرفی می‏کنند، چهره‌شان فرقی با دیگران ندارد. پس دوستان و نزدیکان خودتان را خوب بشناسید.
13. به هنگام سختی و ناراحتی با پدر و مادر و یا (ترجیح با پدر و یا مادر است)، یک بزرگ‌تر مطمئن و قابل اعتماد مشورت کنید.
14. اگر نمی‌توانید حرف خودتان را به آن‌ها بزنید می‌توانید به دفتر مشاوره یا روان‌شناس و یا به‌شکل تلفنی با صدای مشاور 148 تماس بگیرید.