سخن بلاگ

💢دعا کنیم، مراقب و مواظب باشیم، سعی کنیم ‌که جزء لعنت شدگان در قرآن نباشیم:

پرسش : چه کسانی در قرآن مورد لعن قرار گرفته اند؟

پاسخ اجمالی:

با بررسی آیات الهی روشن می شود که لعن شدگان در قرآن عبارتند از: کفار، کتمان کنندگان آیات الهی، دروغ گویان، اصحاب سبت، مؤمنین به جبت و طاغوت، قاتل انسان مؤمن، ابلیس،  پیمان شکنان بنی اسرائیل، بنده طاغوت، یهود، دوزخیان، ظالمین، منافقین، قوم عاد، نقص کنندگان پیمان الهی، تهمت زنندگان به زنان پاک دامن، آزار دهندگان خدا و رسول(ص)، گمراه کنندگان، کسانی که سوء ظن به خدا دارند، شجره ملعونه و ...

پاسخ تفصیلی:

با بررسی آیات الهی روشنی می شود که لعن شدگان در قرآن عبارتند از:

1_ کفار:

«إِنَّ الَّذینَ کَفَرُوا وَ ماتُوا وَ هُمْ کُفّارٌ أُولئِکَ عَلَیْهِمْ لَعْنَةُ اللّهِ وَ الْمَلائِکَةِ وَ النّاسِ أَجْمَعینَ» (1)؛ (کسانى که کافر شدند، و در حال کفر از دنیا رفتند، لعنت خداوند و فرشتگان و همه مردم بر آنها خواهد بود).

2_ کتمان کنندگان آیات الهی:

«إِنَّ الَّذینَ یَکْتُمُونَ ما أَنْزَلْنا مِنَ الْبَیِّناتِ وَ الْهُدى مِنْ بَعْدِ ما بَیَّنّاهُ لِلنّاسِ فِی الْکِتابِ أُولئِکَ یَلْعَنُهُمُ اللّهُ وَ یَلْعَنُهُمُ اللاّعِنُونَ»؛(2) (کسانى که دلایل روشن و هدایتى را که نازل کرده ایم، پس از آن که آن را در کتاب (آسمانى آنها) براى مردم بیان نمودیم، کتمان کنند، خدا آنها را لعنت مى کند; و همه لعن کنندگان نیز، آنها را لعن مى کنند).

3_دروغ گویان :

«فَمَنْ حَاجَّکَ فیهِ مِنْ بَعْدِ ما جاءَکَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعالَوْا نَدْعُ أَبْناءَناوَ أَبْناءَکُمْ وَ نِساءَنا وَ نِساءَکُمْ وَ أَنْفُسَنا وَ أَنْفُسَکُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللّهِ عَلَى الْکاذِبینَ» (3)؛ (هر گاه بعد از علم و دانشى که به تو رسیده، [باز] کسانى درباره مسیح با تو به ستیز برخیزند، بگو: «بیایید ما فرزندان خود را دعوت کنیم، شما نیز فرزندان خود را; ما زنان خویش را دعوت نماییم، شما نیز زنان خود را ما از نفوس خود (و کسى که همچون  جان ماست) دعوت کنیم، شما نیز از نفوس خود; آنگاه مباهله و نفرین کنیم و لعنت خدا را بر دروغگویان قرار دهیم).

4_ اصحاب سبت:

«یا أَیُّهَا الَّذینَ أُوتُوا الْکِتابَ آمِنُوا بِما نَزَّلْنا مُصَدِّقاً لِما مَعَکُمْ مِنْ قَبْلِ أَنْ نَطْمِسَ وُجُوهاً فَنَرُدَّها عَلى أَدْبارِها أَوْ نَلْعَنَهُمْ کَما لَعَنّا أَصْحابَ السَّبْتِ وَ کانَ أَمْرُ اللّهِ مَفْعُولاً» (4)؛ (اى کسانى که کتاب آسمانى به شما داده شده! به آنچه (بر پیامبر خود) نازل کردیم ـ و هماهنگ با نشانه هایى است که با شماست ـ ایمان بیاورید، پیش از آن که صورت [انسانى] گروهى را محو کنیم، سپس به پشت سر بازگردانیم، یا آنها را از رحمت خود دور سازیم، همان گونه که «اصحاب سبت»  گروهى از تبهکاران بنى اسرائیل  را از رحمت خود دور ساختیم و فرمان خدا، در هر حال انجام شدنى است).

5_ مؤمنین به جبت و طاغوت:

«أَ لَمْ تَرَ إِلَى الَّذینَ أُوتُوا نَصیباً مِنَ الْکِتابِ یُؤْمِنُونَ بِالْجِبْتِ وَ الطّاغُوتِ وَ یَقُولُونَ لِلَّذینَ کَفَرُوا هؤُلاءِ أَهْدى مِنَ الَّذینَ آمَنُواسَبیلاً * أُولئِکَ الَّذینَ لَعَنَهُمُ اللّهُ وَ مَنْ یَلْعَنِ اللّهُ فَلَنْ تَجِدَ لَهُ نَصیراً»(5)؛ (آیا ندیدى کسانى را که بهره اى از کتاب آسمانى به آنان داده شده، (با این حال) به «جبت» و «طاغوت»  بت و بت پرستان  ایمان مى آورند، و درباره کافران مى گویند: «آنها، از کسانى که ایمان آورده اند، به راه هدایت نزدیک ترند؟!»، «آنها کسانى هستند که خداوند، ایشان را از رحمت خود، دور ساخته است; و هر کس را خدا از رحمتش دور سازد، هرگز یاورى براى او نخواهى یافت).

6_ قاتل مؤمن:

«وَ مَنْ یَقْتُلْ مُؤْمِناً مُتَعَمِّداً فَجَزاؤُهُ جَهَنَّمُ خالِداً فیها وَ غَضِبَ اللّهُ عَلَیْهِ وَ لَعَنَهُ وَ أَعَدَّ لَهُ عَذاباً عَظیماً» (6)؛ (و هر کس، فرد با ایمانى را از روى عمد به قتل برساند، مجازات او دوزخ است; در حالى که جاودانه در آن خواهد بود; و خداوند بر او غضب مى کند و او را از رحمتش دور مى سازد; و مجازات بزرگى براى او آماده ساخته است).

7_ ابلیس:

«وَ إِنَّ عَلَیْکَ لَعْنَتِی إِلى یَوْمِ الدِّینِ»(7)؛ (و به یقین لعنت من بر تو تا روز قیامت خواهد بود).

8_ پیمان شکنان بنی اسرائیل:

«فَبِما نَقْضِهِمْ میثاقَهُمْ لَعَنّاهُمْ وَ جَعَلْنا قُلُوبَهُمْ قاسِیَةً»(8)؛ (ولى بخاطر پیمان شکنى آنها، از رحمت خویش دورشان ساختیم و دلهاى آنان را سخت و پر قساوت نمودیم).

9_ بندۀ طاغوت:

«قُلْ هَلْ أُنَبِّئُکُمْ بِشَرّ مِنْ ذالِکَ مَثُوبَةً عِنْدَ اللّهِ مَنْ لَعَنَهُ اللّهُ وَ غَضِبَ عَلَیْهِ وَ جَعَلَ مِنْهُمُ الْقِرَدَةَ وَ الْخَنازیرَ وَ عَبَدَ الطّاغُوتَ أُولئِکَ شَرٌّ مَکاناً وَ أَضَلُّ عَنْ سَواءِ السَّبیلِ» (9)؛ (بگو: «آیا شما را از جایگاه و کیفرى که نزد خدا بدتر از این است، با خبر کنم؟ کسانى که خداوند آنها را از رحمت خود دور ساخته، و مورد خشم قرار داده، و بعضى از آنها را به صورت میمون ها و خوک ها قرار داده و دربندگى طاغوت در آمده اند; موقعیّت و جایگاه آنها، بدتر است; و از راه راست، گمراهترند).

10_ یهود:

«وَ قالَتِ الْیَهُودُ یَدُ اللّهِ مَغْلُولَةٌ غُلَّتْ أَیْدیهِمْ وَ لُعِنُوا بِما قالُوا بَلْ یَداهُ مَبْسُوطَتانِ»(10)؛ (و یهود گفتند: «دست خدا بسته است.» دستهایشان بسته باد! و به خاطر آنچه گفتند، از رحمتالهى دور شوند! بلکه هر دو دست قدرتاو، گشاده است).

11_ لعن دوزخیان بر یکدیگر:

«قالَ ادْخُلُوا فی أُمَم قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِکُمْ مِنَ الْجِنِّ وَ الإِنْسِ فِی النّارِ کُلَّما دَخَلَتْ أُمَّةٌ لَعَنَتْ أُخْتَها حَتّى إِذَا ادّارَکُوا فیها جَمیعاً قالَتْ أُخْراهُمْ لاِ ُولهُمْ رَبَّنا هؤُلاءِ أَضَلُّونا فَآتِهِمْ عَذاباً ضِعْفاً مِنَ النّارِ قالَ لِکُلّ ضِعْفٌ وَ لکِنْ لاتَعْلَمُونَ»(11)؛ (خداوند به آنها مى گوید: «در صف اقوام گمراهى از جنّ و انس که پیش از شما بودند در آتش وارد شوید!» هر زمان که گروهى وارد مى شوند، گروه همسان خود را لعن مى کنند; تا همگى با ذلّت در آن قرار گیرند، در این هنگام، گروه پیروان درباره پیشوایان خود مى گویند: «پروردگارا! اینها بودند که ما را گمراه ساختند; پس کیفر آنها را از آتش دو برابر کن. کیفرى براى گمراهیشان، و کیفرى به خاطر گمراه ساختن ما.» مى فرماید: «براى هر کدام از شما دو عذاب است؛ ولى نمى دانید).

12_ ظالمین:

«وَ مَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرى عَلَى اللّهِ کَذِباً أُولئِکَ یُعْرَضُونَ عَلى رَبِّهِمْ وَ یَقُولُ الأَشْهادُ هؤُلاءِ الَّذینَ کَذَبُوا عَلى رَبِّهِمْ أَلا لَعْنَةُ اللّهِ عَلَى الظّالِمینَ»(12)؛ (چه کسى ستمکارتر است از آن کس که بر خدا دروغ بسته؟! آنان، [روز رستاخیز] بر پروردگارشان عرضه مى شوند، در حالى که شاهدان پیامبران و فرشتگان مى گویند: «اینها همان کسانى هستند که به پروردگارشان دروغ بستند. اینک لعنت خدا بر ستمکاران باد!»).

13_ منافقین:

«؛وَعَدَ اللّهُ الْمُنافِقینَ وَ الْمُنافِقاتِ وَ الْکُفّارَ نارَ جَهَنَّمَ خالِدینَ فیها هِیَ حَسْبُهُمْ وَ لَعَنَهُمُ اللّهُ وَ لَهُمْ عَذابٌ مُقیمٌ»(13) (خداوند به مردان و زنان منافق و کفّار، وعده آتش دوزخ داده; جاودانه در آن خواهند ماند ـ همان براى آنها کافى است. ـ و خدا آنها را از رحمت خود دور ساخته; و عذابى پایدار براى آنهاست).

14_ قوم عاد:

«وَ أُتْبِعُوا فی هذِهِ الدُّنْیا لَعْنَةً وَ یَوْمَ الْقِیامَةِ أَلا إِنَّ عاداً کَفَرُوا رَبَّهُمْ أَلا بُعْداً لِعاد قَوْمِ هُود»؛(14) (آنان، در این دنیا و روز قیامت، لعنت( و نام ننگینى) به دنبال دارند! بدانید قوم «عاد» نسبت به پروردگارشان کفر ورزیدند. دور باد «عاد» قوم هود از رحمت خدا، و خیر و سعادت)

15_ فرعونیان:

«إِلى فِرْعَوْنَ وَ مَلاَئِهِ فَاتَّبَعُوا أَمْرَ فِرْعَوْنَ وَ ما أَمْرُ فِرْعَوْنَ بِرَشید * یَقْدُمُ قَوْمَهُ یَوْمَ الْقِیامَةِ فَأَوْرَدَهُمُ النّارَ وَ بِئْسَ الْوِرْدُ الْمَوْرُودُ * وَ أُتْبِعُوا فی هذِهِ لَعْنَةً وَ یَوْمَ الْقِیامَةِ بِئْسَ الرِّفْدُ الْمَرْفُودُ»(15)؛ (به سوى فرعون و اطرافیانش; امّا آنها از فرمان فرعون پیروى کردند; در حالى که فرمان فرعون، مایه رشد و نجات نبود.* روز قیامت، او در پیشاپیش قومش خواهد بود و به جاى چشمه هاى زلال بهشت آنها را وارد آتش مى کند; و چه بد آبشخورى است (آتش)، که بر آن وارد مى شوند! * آنان در این جهان و روز قیامت، لعنتى به دنبال دارند; و چه بد عطایى است (لعن و دورى از رحمت خدا)، که نصیب آنان مى شود!)

16_ نقص کنند گان پیمان الهی:

«وَ الَّذِینَ یَنقُضُونَ عَهْدَ اللهِ مِنْ بَعْدِ مِیثَاقِهِ وَ یَقْطَعُونَ مَا أَمَرَ اللهُ بِهِ أَنْ یُوصَلَ وَ یُفْسِدُونَ فِی الاَْرْضِ أُوْلَئِکَ لَهُمُ اللَّعْنَةُ وَ لَهُمْ سُوءُ الدَّار»(16)؛ (آنها که عهد الهى را پس از محکم کردن مى شکنند، و پیوندهایى را که خدا دستور به برقرارى آن داده قطع مى کنند، و در روى زمین فساد مى نمایند، براى آنهاست لعنت (و دورى از رحمت الهى) و مجازات سراى آخرت!

17_ تهمت زنندگان به زنان پاک دامن:

«إِنَّ الَّذِینَ یَرْمُونَ الْمُحْصَناتِ الْغافِلاتِ الْمُؤْمِناتِ لُعِنُوا فِی الدُّنْیا وَ الْآخِرَةِ وَ لَهُمْ عَذابٌ عَظِیمٌ»(17)؛ (کسانى که زنان پاکدامن و بى خبر (از هر گونه آلودگى) و مؤمن را متهم مى سازند، در دنیا و آخرت از رحمت الهى دور شدند و عذاب سختى براى آنهاست).

18_ آزار دهندگان خدا و رسول:

«إِنَّ الَّذِینَ یُؤْذُونَ اللّهَ وَ رَسُولَهُ لَعَنَهُمُ اللّهُ فِی الدُّنْیا وَ الآخِرَةِ وَ أَعَدَّ لَهُمْ عَذاباً مُهِیناً»(18)؛ (آنها که خدا و پیامبرش را آزار مى دهند، خداوند آنان را از رحمت خود در دنیا و آخرت دور ساخته، و براى آنها عذاب خوارکننده

یا صاحب الزمان (عج): اى آماده کرده است).

19_ گمراه کنندگان:

«وَ قالُوا رَبَّنا إِنّا أَطَعْنا سادَتَنا وَ کُبَراءَنا فَأَضَلُّونَا السَّبِیلاَ * رَبَّنا آتِهِمْ ضِعْفَیْنِ مِنَ الْعَذابِ وَ الْعَنْهُمْ لَعْناً کَبِیراً»(19)؛ (و مى گویند: «پروردگارا! ما از سران و بزرگان خود اطاعت کردیم و ما را گمراه ساختند.

پروردگارا! آنان رااز عذاب، دو چندان ده و آنها را به طور کامل از رحمتت دور ساز!)

20_کسانی که سوء ظن به خدا دارند:

«وَ یُعَذِّبَ الْمُنافِقِینَ وَ الْمُنافِقاتِ وَ الْمُشْرِکِینَ وَ الْمُشْرِکاتِ الظّانِّینَ بِاللّهِ ظَنَّ السَّوْءِ عَلَیْهِمْ دائِرَةُ السَّوْءِ وَ غَضِبَ اللّهُ عَلَیْهِمْ وَ لَعَنَهُمْ وَ أَعَدَّ لَهُمْ جَهَنَّمَ وَ ساءَتْ مَصِیراً» (20)؛ (ونیز مردان و زنان منافق و مردان و زنان مشرک را که به خدا گمان بد مى برند مجازات کند; [آرى] حوادث ناگوارى که براى مؤمنان انتظار مى کشند تنها بر خودشان فرو مى آید. خداوند بر آنان غضب کرده و از رحمت خود دورشان ساخته و جهنم را براى آنان آماده کرده و چه بد سرانجامى است!)

21_ شجرۀ ملعونه:

«وَ إِذْ قُلْنا لَکَ إِنَّ رَبَّکَ أَحاطَ بِالنّاسِ وَ ما جَعَلْنَا الرُّؤْیَا الَّتِی أَرَیْناکَ إِلاّ فِتْنَةً لِلنّاسِ وَ الشَّجَرَةَ الْمَلْعُونَةَ فِی الْقُرْآنِ وَ نُخَوِّفُهُمْ فَما یَزِیدُ هُمْ إِلاّ طُغْیاناً کَبِیراً»(21)؛ (به یاد آور زمانى را که به تو گفتیم: «پروردگارت احاطه (و آگاهى کامل) به مردم دارد; و رؤیایى را که به تو نشان دادیم و درخت نفرین شده را که در قرآن ذکر کرده ایم، فقط براى آزمایش مردم بود. و ما آنها را بیم مى دهیم; امّا جز طغیان شدید، چیزى بر آنها نمى افزاید!)

22- فاسدین و قطع کنندگان رحم: 

« فَهَلْ عَسَیْتُمْ إِنْ تَوَلَّیْتُمْ أَنْ تُفْسِدُوا فِی الاَْرْضِ وَ تُقَطِّعُوا أَرْحَامَکُمْ أُوْلَئِکَ الَّذِینَ لَعَنَهُمْ اللهُ فَأَصَمَّهُمْ وَ أَعْمَی أَبْصَارَهُمْ » (22)؛(شما منافقان اگر از فرمان خدا و طاعت روی برگردانید یا در زمین فساد و قطع رحم کنید باز هم امید دارید؟ اینان همین منافقانند که خدا آنان را لعن کرده و گوش و چشمشان را کور گردانید.)

💢پی نوشت:

(1). سوره بقره، آیه 161 .

(2). سوره بقره، آیه 159 .

(3). سوره آل عمران، آیه 61.

(4). سوره نساء، آیه 47.

(5). سوره نساء، آیه 52-51.

(6). سوره نساء، آیه 93.

(7). سوره ص، آیه 78.

(8). سوره مائده، آیه 13-12.

(9). سوره مائده، آیه 60.

(10). سوره مائده، آیه 64.

(11). سوره اعراف، آیه 38.

(12). سوره هود، آیه 18.

(13). سوره توبه، آیه 68.

(14). سوره هود، آیه 60.

(15). سوره هود، آیه 99-97.

(16). سوره رعد، آیه 25.

(17). سوره نور، آیه 23.

(18). سوره احزاب، آیه 57.

(19). سوره احزاب، آیه 68 -67.

(20). سوره فتح، آیه 6.

(21). سوره اسراء، آیه 60.

(22). سوره محمد، آیات ۲۲-۲۳.

منبع: پایگاه آیت الله العظمی مکارم شیرازی

مرتبط: لعنت و لعنت شدگان از نظر احادیث

مرتبط :  قرآن کریم ، دعاهای قرآنی ، احادیث و روایات