أَفَمَنْ کَانَ مُؤْمِنًا کَمَنْ کَانَ فَاسِقًا ۚ لَا یَسْتَوُونَ
(سوره سجده ، آیه 18)
آیا کسی که باایمان باشد همچون کسی است که فاسق است؟! نه، هرگز این دو برابر نیستند.
«فاسق»: خارج از دین خدا. کافر.
در این آیه، «فاسق» در مقابل «مؤمن» قرار گرفته، و این دلیل بر آن است که فسق، مفهوم گسترده‌ای دارد که هم کفر را شامل می‌شود، و هم گناهان دیگر را. (تفسیر نمونه)
مراد از فاسق در این آیه شریفه در مقابل مؤمن، غیر مؤمن است چه طبیعی باشد یا مشرک یا کافر یا اهل ضلالت ضال و مضل باشد یا معاند یا ناصبی یا سنی و مخالف یا مبدع یا منکر ضروری و بالجمله ایمان به عقائد حقه، کلاً یا بعضا نداشته باشد نه فاسق مقابل عادل که مؤمن فاسق باشد و تفاوت بین اینکه دو مثل تفاوت بین نور و ظلمت و حق و باطل و حسن و قبیح و بهشت و جهنم و رحمت و غضب و مثوبت و عقوبت و رضا و سخط و امثال این‌ها دو نقطه مقابل و ضد یک دیگرند مؤمن مشمول تفضلات الهی و قرب به مقام ربوبی و مرضی خدا و رسول است و فاسق مورد سخط الهی و غضب او و لعن و طرد او و مستحق عذاب و عقوبت او است و بعد از او.
أَ فَمَن کان‌َ مُؤمِناً استفهام انکاری است یعنی چنین نیست.
کَمَن کان‌َ فاسِقاً پس جواب اینکه سؤال اینکه است:
لا یَستَوُون‌َ. توضیح: مؤمن اگر ایمانش مقرون با عمل صالح و تقوی باشد، مشمول وعده‌های الهی می‌شود که سر تا سر قرآن بشارت‌ها به او داده شده و اگر آلوده به معاصی باشد لکن بحدی نباشد که موجب زوال ایمانش شود و لو بسا یک گرفتاری برای معاصی متوجه او می‌شود لکن یا در دنیا تدارک می‌شود یا موفق به توبه می‌شود یا مورد شفاعت واقع می‌شود و بالاخره نجات پیدا می‌کند و اما فاسق غیر مؤمن از تمام این مراحل دور است و ممنوع ؛ که در آیات بعد بیان می‌فرماید.
(تفسیر اطیب البیان)
قرآن کریم در آیات بعدی، مؤمن و فاسق و سرنوشت آنان را چنین بیان می فرماید:
أَمَّا الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ فَلَهُمْ جَنَّاتُ الْمَأْوَى نُزُلًا بِمَا کَانُوا یَعْمَلُونَ(19)
اما آنان که ایمان آورده اند و کارهای شایسته کرده اند، به پاداش اعمالی که می کرده اند منزلگاهی در باغهای بهشت خواهند یافت
وَأَمَّا الَّذِینَ فَسَقُوا فَمَأْوَاهُمُ النَّارُ کُلَّمَا أَرَادُوا أَن یَخْرُجُوا مِنْهَا أُعِیدُوا فِیهَا وَقِیلَ لَهُمْ ذُوقُوا عَذَابَ النَّارِ الَّذِی کُنتُم بِهِ تُکَذِّبُونَ(20)
و اما عصیان پیشگان ، منزلگاهشان آتش است هر گاه که بخواهند از آن بیرون آیند، بار دیگر آنها را به درون آتش بازگردانند و بگویندشان : بچشید عذاب آتشی را که دروغش می پنداشتید
وَلَنُذِیقَنَّهُمْ مِنَ الْعَذَابِ الْأَدْنَى دُونَ الْعَذَابِ الْأَکْبَرِ لَعَلَّهُمْ یَرْجِعُونَ(21)
و عذاب دنیا را پیش از آن عذاب بزرگ تر به ایشان بچشانیم ، باشد که باز گردند.
منبع: دانشنامه اسلامی
