مزاحمت های خیابانی !

لطفاً مزاحم نشوید!
مهدی یاراحمدی خراسانی

پرداختن به برخی  موضوعات و معضلات اجتماعی در رسانه هم برای نویسنده سخت است هم برای خواننده. از این جهت که در برخی از نابهنجاری های اجتماعی آنقدر قباحت رفتاری بالاست که خاطر انسان را مکدر و مشوش می نماید. اما چه می توان کرد. وقتی یک رفتار قبیح اجتماعی آن قدر در منظر عمومی تجلی پیدا می کند که رفته رفته تبدیل به امری مرسوم می گردد دیگر نمی توان از کنار آن به سادگی گذشت. مزاحمت‌های خیابانی و به ویژه مزاحمت‌هایی که به اشکال گوناگون برای زنان و دختران جوان در جامعه ایجاد می‌شود موضوع جدیدی نیست؛ اما در دهه  جاری با تحصیل بیشتر دختران در دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی، افزایش آمار اشتغال زنان نسبت به گذشته و به طور کلی حضور گسترده‌تر آنها در سطح جامعه، این مزاحمت‌ها بیشتر به چشم می‌خورد. اجتماع امروز شاهد حضور زنان در همه عرصه‌های اجتماعی است. به‌ویژه آن‌ها که برای انجام فعالیت روزانه و پیشبرد امور، بیشتر وقت خود را در خارج از منزل و در کنار سایر اعضای جامعه به سر می‌‌برند. اما این حضور برای زنان همیشه خالی از دغدغه و دردسر نیست. از چشم‌چرانی تا انواع آزار و اذیت‌های گوناگون دیگر که تجاوز کلامی و غیرکلامی یکی دیگر از آن موارد است.

آزارهای خیابانی تقریبا در همه جای دنیا وجود دارد و ایران هم از آن مستثنی نیست. امری که به عنوان یک رفتار نابهنجار و پدیده نامطلوب اجتماعی رایج گشته و امنیت اجتماعی را حداقل  برای نیمی از اعضای جامعه به شدت تحت تأثیرات منفی خویش قرار داده به حدی که امروز یکی از دغدغه های اساسی پژوهشگران و کارشناسان مسائل اجتماعی ارائه راهکارهایی برای حل این موضوع گردیده است. مزاحمت خیابانی یک نوع ورود غیر قانونی و غیر شرعی به حریم خصوصی افراد می باشد که می تواند در یک نگاه آلوده، حرف نابجا، اشاره و یا هر گونه حرکت کلامی و غیرکلامی آلوده تعریف گردد.
اینکه چه عواملی زمینه ساز بروز چنین فرهنگ غلطی گردیده است به صورت قطعی قابل طرح نیست ولی برخی از عوامل فردی، اجتماعی و یا خلأهای قانونی را می توان بر اساس برخی از مشاهدات در این راستا مطرح کرد. به عنوان مثال عدم پایبندی برخی خانواده ها به معارف دینی، اشتغالات فراوان والدین و سهل انگاری های تربیتی در برخی خانواده ها، تبرج و استفاده زنان و دختران جوان از لباس های نامناسب، آرایش های غلیظ و غیرمتعارف و حضور بی باکانه و ماجراجویانه در جامعه، شکسته شدن مرزهای اجتماعی و ترویج شبکه های ماهواره ای، اینترنت، تصاویر غیراخلاقی در موبایل ها و سی دی ها و…، کمبودهای عاطفی و اختلالات رفتاری، افزایش سن ازدواج و توسعه فقر و بیکاری جوانان نیازمندِ ازدواج برخی از مهمترین عوامل زمینه ساز این امر در جامعه می باشد.
مزاحمت های خیابانی آسایش و امنیت خانواده ها خصوصاً زنان و دختران را سلب می نماید و سبب محدود شدن آزادی های مشروع و قانونی می گردد. اگر نگاه کنترلی موثری بر این پدیده  مذموم اجتماعی صورت نپذیرد رفتارهای پرخاشگرانه، نزاع و درگیری و افسردگی های روحی و روانی افزایش یافته و ضریب احساس نا امنی در جامعه بالا می رود.

قانون مجازات اسلامی، در این باره کیفرهایی را معین کرده است به عنوان مثال در ماده 619 آمده است: «هر کس در اماکن عمومی یا معابر متعرض زنان شود یا با الفاظ و حرکات مخالف شئون حیثیت به آنان توهین نماید به حبس از 2 تا 6 ماه و تا 74 ضربه شلاق محکوم خواهد شد». اما باید قبل از رسیدن به این مرحله نسبت به برخی از اقدامات پیشگیرانه در خانواده ها اقدام نمود. به عنوان مثال مراعات اصول شرعی و رعایت حریم پاکدامنی و حجاب، توجه والدین به رعایت اصول اخلاقی و پوشش اسلامی، عدم همراهی با دوستانی که از لباس و آرایش های نامناسب و جلب کننده مزاحمین استفاده می نمایند، نرفتن به مکان هایی که محل حضور و تردد اشخاص مزاحم است، استفاده از وسایل نقلیه عمومی و تاکسی تلفنی بانوان و عدم استفاده از ماشین های مسافر کش شخصی، تنها نبودن هنگام تردد در مناطق خلوت در روز یا عدم عبور از مکان های تاریک  و کم رفت و آمد در شب و محبت صادقانه به فرزندان تا در دام محبت های دروغین افراد ناباب گرفتار نشوند از مهمترین اقدامات قابل ذکر در این راستاست.

به هر حال مزاحمت های خیابانی در جامعه وجود دارد و افراد باید تا رفع کامل آن و ایجاد امنیت اجتماعی (از این منظر) خود را جهت مقابله با چنین رفتارهایی مجهز نمایند. برخورد قاطعانه همراه با متانت و وقار با مزاحمین، مشاوره با والدین، درخواست کمک از پلیس و پرهیز از هرگونه اقدام تنبیه خودسرانه از مهمترین بایسته های رفتاری در مواجهه با مزاحمین خیابانی است.
سخن پایانی اینکه مزاحمت های خیابانی بخشی از خشونت علیه زنان است که دلایل فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و اخلاقی دارد. نمی توان این واقعیت را انکار کرد که به لحاظ اخلاقی جامعه ایران دچار بداخلاقی و کم اخلاقی شده است و تجاوز به حریم دیگران در جامعه ما صورت می گیرد. البته این تجاوز به حریم منحصر به زنان نیست اما خشونت علیه زنان در جامعه بیشتر است. بی شک محرومیت های جنسی،نوع پوشش زنان، نبود فرهنگ مناسب برای آشنایی دختران و پسران به منظور ازدواج کردن، طبقه اجتماعی، نوع تربیت خانوادگی و ... سبب می شود پدیده های نامطلوبی همچون چشم چرانی، متلک پرانی و سایر مزاحمت های خیابانی ترویج یابد.

باید در جامعه اسلامی با مزاحمین نوامیس مردم در خیابان ها و ملاءعام برخورد جدی صورت پذیرد به صورتی که به جای آنکه زنان و دختران در جامعه احساس ناامنی نمایند، امنیت افرادی که به هر شکلی قصد اخلال در آسایش اجتماعی دیگران را دارند سلب گردد. البته مسلماً فرهنگ سازی و توسعه آموزش های عمومی نیز در این راستا بی اثر نخواهد بود. ترویج امر به معروف و نهی از منکر و پررنگ شدن اعتقادات مذهبی در جامعه، بازتعریف حقوق شهروندی زنان و توسعه  امنیت اجتماعی آنان و وضع قوانین جدی برای حمایت از افراد جامعه می تواند مهمترین راه حل های عملی برای کاهش این پدیده  مذموم باشد.

 

منبع: روزنامه رسالت مورخ نهم آذر 94 شماره 8540

http://www.resalat-news.com/Fa/?code=217644

مطالب مرتبط: حجاب و بدحجابی، مزاحمت ، دعای دفع مزاحم