قال امیرالمؤمنین(علیه السلام) عن وصیته لابنه محمد بن الحنفیة: «ایّاک و العجب، و سوء الخلق و قلّة الصبر فانّه لایستقیم لک علی هذه الخصال الثلاث صاحب و لایزال لک علیها من الناس مجانب».[1]
امیر المومنین(ع)در وصیتش بفرزند خود محمد بن الحنیفه فرمود: از خود بینی و بد خلقی و کم صبری دور باش که اگر این سه خصلت را داشته باشی هیچ رفیقی با تور است نیاید و همواره مردم از تو کناره گیرند.
این روایت از توصیه های پدرانۀ امیرالمؤمنین(علیه السلام) به فرزند گرامی خود می باشد و چون آن حضرت پدر همۀ امّت است لذا این نصایح مربوط به همگان می شود. می فرمایند: از سه خصوصیت بر حذر باش که اگر دارای این سه خصلت باشی، مصاحب و همدمی پیدا نمی کنی و این صفات بین تو و مردم فاصله می اندازد:
1- عجب و خودشگفتی؛ و این امر تنها مربوط به عبادت هم نیست، بلکه ممکن است انسان از علم یا قدرت یا مقام یا محوبیتِ خود شگفت زده شود که این صفت از اوصاف خبیثۀ روح انسان است، و نتایج سوئی هم دارد؛ چون شخص معجب از اینکه دیگران خصوصیات او را درک نمی کنند گله مند شده و لذا به آنان با بغض نگاه می کند و از طرف دیگر چون دیگران را در حدّ خود نمی داند به آنان با دیدۀ تحقیر می نگرد و نیز چون خود را از دیگران برتر می داند، خود را صاحب حق می داند و لذا طلبکاری می کند!
2- سوء خلق؛ که در اینجا به معنای اخصّ کلمه یعنی ترشروئی و بدخلقی با دیگران می باشد.
3- بی تحمّلی و کم صبری؛ که اگر به انسان اعتراضی شود یا حرفی بر خلاف میل او زده شود، طاقت خود را از دست می دهد.
پی نوشت:
[1] خصال شیخ صدوق، باب الثلاثة، حدیث 178.
تاریخ انتشار : 1401/10/27
