علمای اخلاق در تعریف غیرت چنین آورده اند: غیرت و حمیّت، یعنی تلاش در نگهداری آنچه حفظش ضروری است. این صفت در قالب مطلوبش، از شجاعت، بزرگ منشی و قوت نفس انسان سرچشمه میگیرد.
غیرت را می توان در دو قسم بررسی کرد:
الف. غیرت انسانی: نفس انسانی به سبب امیال و خود خواهی ها، تلاش می کند از اموری دفاع کند و آنها را از گزند دیگران و گاه رقیبانش حفظ نماید؛ این حفظ و دفاع، معنای غیرت است. این غیرت به حسب نوع تربیت، آموزش، سلیقه، محیط و ... در انسان ها متفاوت است، گاه به صورت مثبت و گاه به صورت منفی بروز پیدا می کند. از مصادیق بارز این غیرت، غیرت ملی و غیرت نژادی است.
ب. غیرت دینی: غیرت دینی، به این معنا است که انسان مسلمان نسبت به کیان اسلام و آنچه بدان مربوط می شود حسّاس باشد، با تمام توان در اثبات و اجرای آن بکوشد و از کوچک ترین خدشه و تعرّضی نسبت به آن جلوگیری کند. بر این اساس، جهاد، امر به معروف و نهی از منکر، سفارش به حق و صبر، تعلیم و تعلّم و... می تواند در راستای غیرت دینی قرار گیرد. نماد و اسوه این غیرت، پیامبر(ص) و اهل بیت (ع) هستند که تمام دغدغه شان برپایی و استواری دین الاهی بوده است.
