عن ابی عبدالله(علیه السلام) قال: «قال ابلیس(لعنة الله علیه) لجنوده: اذا استمکنت من ابن آدم فی ثلاث لم اُبال ما عمل فانّه غیر مقبول منه؛ اذا استکثر عمله، و نسی ذنبه و دخله العُجب».[1]
امام صادق علیه السلام فرمود: ابلیس ـ که لعنت خدا بر او باد ـ به لشکریانش گفت: اگر در سه کار بر فرزند آدم چیره آیم، دیگر باکى ندارم که چه کارى مى کند؛ زیرا آن کار از او پذیرفته نمى شود: هرگاه عملش را زیاد شمارد و گناهش را از یاد ببرد و خودپسند شود.
ابلیس به لشگریان خود گفت: اگر در سه مسأله بتوانم بر انسان مسلط شوم، دیگر خاطرم آسوده است و بخاطر اعمال نیکی که از آنان سر می زند، اندوهگین نمی شوم؛ زیرا با وجود این سه خصلت، حسنات ایشان مقبول واقع نمی شود:
اول- کارهای نیکِ او در نظرش زیاد جلوه کند، با خود بگوید: چقدر آدم خوبی هستم! از اعمال پسندیدۀ خود (فرائض و نوافل، انفاقات، صدقات و خدماتش) خشنود شود. این، اولین ضربه ای است که می خورد و خاکریز اوّلی است که جلوی شیطان باز می شود.
دوم- گناهان خود را فراموش کند؛ چقدر در زندگی مرتکب گناه و خلاف شده امّا از همۀ آنها غافل شود، لذا سرّ اینکه در ادعیه این همه از گناهان یاد شده، مثل اللهم اغفر لی الذنوب التی... این است که گناهان به دست فراموشی سپرده نشود.
سوم- عجب و خودشگفتی بر او وارد شود، و این مربوط به خصوصیات روحی او است؛ علم، حلم، صبر و تقوایش در نظرش بزرگ جلوه کند.
پی نوشت:
[1] خصال شیخ صدوق، باب الثلاثة، حدیث 86.
تاریخ انتشار : 1401/10/26